بی خوابی یا اینسومنیا چیست؟
بی خوابی می تواند مانع از انجام فعالیت های روزانه شما شود و در طول روز باعث خواب آلودگی شما شود. دیابت، چاقی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی، اثرات کم خوابی مزمن و مداوم است. از آنجایی که بی خوابی می تواند توانایی شناختی و کیفیت زندگی را کاهش دهد و به طور بالقوه منجر به سایر مشکلات سلامتی شود، درمان اینسومنیا مهم است. ما در این مطلب به بررسی اینسومنیا و انواع فرعی، علائم، علل و درمان‌های این اختلال می‌پردازیم.
بیخوابی همچنین تأثیر قابل توجهی بر توانایی شناختی، عملکرد اجرایی، حافظه کاری، توانایی تمرکز و توجه، خود تنظیمی هیجانی، خلق و خو و تصمیم گیری می گذارد (مانند اجتناب از ریسک پذیری و تکانشگری). تحقیقات همچنین نشان می دهد که کم خوابی مزمن باعث پردازش هیجانی منفی می شود که می تواند منجر به پرخاشگری، عصبانیت، ناامیدی و در موارد شدید، افکار خودکشی شود.
اینسومنیا شامل طیف گسترده‌ای از اختلالات خواب از کم شدن کیفیت تا کمیت خواب را شامل می‌شود. بیخوابی به صورت معمول سه نوع دارد
- اینسومنیا گذرا : زمانی که علایم تا سه شب ادامه ادامه داشته باشند
- اینسومنیا حاد: اینسومنیا کوتاه مدت نام دیگر این نوع از بیخوابی است و علایم و نشانه‌های آن تا هفته‌ها باقی می‌ماند.
- اینسومنیا مزمن: این نوع از اینسومنیا ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه دارد. بر اساس مرکز ملی بهداشت اکثریت مواد مبتلا به بیخوابی مزمن دارای مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای دیگر بوده‌اند
علائم اینسومنیا
:نشانه‌های این مشکل شامل
- سخت به خواب رفتن در هنگام شب
- بیدار شدن در طول شب
- بیدار شدن در صبح خیلی زود
- احساس بی حالی و کسلی بعد از خواب شبانه
- خواب آلودگی و خستگی در طول روز
- زودرنجی، افسردگی و اضطراب
- عدم تمرکز روی وظایف و ضعیف شدن توان یادآوری وقایع
- افزایش اشتباهات فردی و تصادف‌ها
- نگرانی مداوم در مورد خواب
عوارض اینسومنیا بر مغز
طبق تحقیقات مختلفی که انجام شده است، اینسومنیا باعث پیری زودرس مغز می‌شود. اینسومنیا و کمبود خواب باعث می‌شود تا مغز برای ترمیم و جبران آسیب‌های ناشی از بی خوابی بعضی از سیناپس‌های خود را نابود کند. مطالعات نشان می‌دهد کم‌خوابی مستمر، باعث پیری زودرس مغز در بخش‌های جلویی، گیجگاهی و جداری می‌شود.
بدخوابی و اینسومنیا می‌تواند نقش مهمی در قدرت تفکر و یادگیری شما داشته باشد. یکی از عوارض اینسومنیا بر مغز این است که به روند شناختی مغز آسیب می‌زند؛ قدرت توجه و هوشیاری و تمرکز و استدلال و حل مشکلات را خراب می‌کند و یادگیری و فهم مطالب را سخت‌تر می‌نماید.
مغز ما در طی روز داده‌هایی را دریافت می‌کند که این داده‌ها بر روی هم انباشته می‌شود و شب در هنگام خواب به پردازش این دریافت‌ها و بایگانی آن‌ها در محل مناسب اقدام می‌کند. چنانچه خواب کافی نداشته باشید، دریافت‌های شما بسیار است؛ اما چون به خوبی پردازش و بایگانی نشده، برای شما قابل دسترس نیست، درنتیجه برای به خاطرآوردن آن‌ها و کمک گرفتن از حافظه و سایر فرآیندهای مغزی با مشکل روبه‌رو می‌شوید.
اجازه دهید با ذکر مثالی این موضوع را برای شما بیشتر توضیح دهیم. فکر کنید شما در منزلی زندگی می‌کنید که هر روز چند بار به خرید رفته و بسته‌های مختلف خرید را به منزل می‌آورید؛ اما فرصت جابه‌جا کردن و قرار دادن آن را در یخچال و کابینت مناسب ندارید، بنابراین موقع نیاز می‌دانید که ماده مورد نظر را خریده‌اید؛ اما نمی‌دانید کجا است، بنابراین باید همه بسته‌ها را بگردید تا آن را پیدا کنید و این کار بسیار خسته‌کننده و گاهی نشدنی است و اگر جنس خریداری شده فاسدشدنی باشد، در این زمان از دست می‌رود. در این مثال مغز شما همان خانه، دریافت‌ها و آموخته‌ها همان خریدها، پردازش و بایگانی مناسب همان جابجا کردن خریدها در یخچال و کابینت‌ها هستند. در این مثال، می‌توانید به راحتی عوارض بی خوابی بر مغز را متوجه شوید.
مشکلات و عوارض جانبی اینسومنیا
خواب نقش بسیار مهمی در تضمین سلامت فردی دارد و به اندازه داشتن رژیم غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های فیزیکی به صورت روزانه و مرتب اهمیت دارد. دلیل اینسومنیا هر چه باشد روی فرد از نظر روانی و فیزیکی اثر خواهد گذاشت. افراد مبتلا به اینسومنیا نسبت به افرادی که از نظر خواب مشکل خاصی ندارند، کیفیت زندگی کم‌تری دارند:
مشکلات و عوارض جانبی اینسومنیا شامل:
- عملکرد شغلی و تحصیلی پایین
- واکنش کند در زمان رانندگی و یا مواجه با تصادفات خطرناک
- اختلالات روانی و ذهنی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی
- افزایش خطر و ماندگانی بیماری‌های بلند مدت مانند فشار خون و بیماری‌های قلبی
درمان اینسومنیا
اینسومنیا موقعیتی یا اپیزودیک، برای مثال اینسومنیا ناشی از سفر هوایی، معمولا نیازی به درمان ندارند، چون تنها چند روز یا چند هفته طول می‌کشد. در این موارد، چرخه‌ی خواب فرد ممکن است بدون درمان بی خوابی به حالت عادی برگردد.
در سایر موارد اینسومنیا اپیزودیک، خواب‌آلودگی در طول روز و اختلالات اجرایی می‌تواند با قرص‌های خواب کوتاه‌اثر درمان شود. با این حال، استفاده طولانی‌‌مدت از این داروها برای درمان سریع اینسومنیا توصیه نمی‌شود. چون ممکن است به بروز عوارض جانبی، از جمله گیجی در طول روز و اختلال عملکردی منجر شوند.
داروهای بدون نسخه برای درمان اینسومنیا توصیه نمی‌شوند. این داروها شامل آنتی‌هیستامین‌ها هستند که باعث عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی یا گیجی در طول روز می‌شوند.
بعضی تکنیک‌های رفتاری که می‌توانند اینسومنیا را تسکین دهند، عبارتند از: آرامش درمانی، محدودیت خواب، اصلاح خواب و روان درمانی.
اختلالات خواب چگونه تشخیص داده می شوند؟
روانشناس یا روانپزشک شما ابتدا یک معاینه ی فیزیکی انجام داده و اطلاعات لازم در مورد علائم و سوابق پزشکی شما را جمع آوری می کند. پزشک، تست های متنوعی، از جمله موارد زیر را درخواست خواهد کرد:
- پلی‌سومنوگرافی یا آزمایش چندگانه ی خواب: یک مطالعه ی خواب که سطح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی را در جهت بررسی این که چگونه خواب را مختل می کنند، ارزیابی می کند.
- الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی: تستی که فعالیت الکتریکی مغز شما را ارزیابی کرده و هرگونه مشکلات بالقوه ی وابسته به فعالیت ثبت شده را شناسایی می کند.
- آزمایش خون ژنتیک: یک آزمایش خون که به طور معمول برای تشخیص نارکولپسی و دیگر بیماری های زمینه ای که ممکن است سبب اختلالات خواب شده باشند، استفاده می شود.
چنانچه مشکل اینسومنیا دارید می توانید با کارشناسان ما در کلینیک روانشناسی قرار تماس حاصل فرمایید.
جهت شرکت در دوره های روانشناسی موسسه خرد با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
