به طور کلی تعاریف متعددی از دیدگاه های مختلفی برای آموزش مجازی وجود دارد. می توان گفت، آموزش مجازی یک شیوه نوین آموزشی می باشد که به منظور دسترسی آسان و ارزان همه به منابع و خدمات آموزشی در هر زمان و در هر مکان با استفاده از فناوری و ارتباطات (از قبیل ابزارهای الکترونیکی) انجام می گیرد.
به عبارتی دیگر، اموزش مجازی، آموزش و یادگیری توسط ابزارهای الکترونیکی می‌باشد. به طور معمول محتوای دوره آموزشی با استفاده از انتقال صدا٬ تصویر و متن ارائه می شود که می‌تواند با بهره گیری از ارتباطات دوسویه بین فراگیران و استاد، کیفیت ارائه دوره آموزشی به بالاترین سطح خود برسد. استفاده از تجهیزات و امکانات پیشرفته تر٬ امکان ارائه اطلاعات و دانش را با کیفیت بهتر و بالاتر فراهم می سازد. مثلاً در کسب اطلاعات ازطریق وب٬ هرچه پهنای باند ارسال داده ها بیشتر شود٬ اطلاعات بیشتری دریافت می شود.
هر چند آموزش مجازی از فناوری شبکه گسترده جهانی بهره می گیرد٬ ولی به هیچ وجه به آن محدود نمی شود. در عرصه اموزش مجازی٬ علاوه بر آموزش بر مبنای وب٬ آموزش غیرحضوری٬ آموزش از راه دور٬ خودآموزی و آموزش بر مبنای رایانه نیزمی توانند مطرح شوند.
در شیوه آموزش مجازی، منابع مورد نیاز از طریق شبکه اینترنت دراختیار دانشجویان قرار می‌گیرد و دانشجویان می توانند در هر زمان از منابع آموزشی جهت یادگیری استفاده کنند، همچنین در هر مکان (منزل یا محل کار یا محل های دیگر ) در کلاس‌های درس بصورت برخط (on-line) شرکت نمایند. این روش آموزشی برای استاد و دانشجو این فرصت را فرآهم می آورد که در حالی که از نظر زمان و مکان از هم دور هستند، فاصله آموزشی موجود را با وسایل مناسب الکترونیکی پر کنند. در این نوع آموزش مجازی، کامپیوتر، تکنولوژی ارتباطات و شبکه اینترنت برای پر کردن فاصله آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد.
برخی از ویژگی های آموزش مجازی
- آموزش مجازی استفاده و بهره‌گیری از فناوری شبکه برای طراحی، ارائه، انتخاب، مدیریت و توسعه آموزش است.
- هر زمان که کاربر اراده کند می تواند آموزش ببیند. زیرا دروس مجازی در تمام 24ساعت شبانه روز از طریق شبکه اینترنت قابل دسترسی برای مطالعه هستند.
- به کار گیری ابزار های توانمند فناوری اطلاعات و شبکه های ارتباطی برای ارائه خدمات آموزشی
- حیطه اموزش مجازی با توجه به بستر شبکه های جهانی نا محدود است. یعنی ارائه آموزش به هر کس که یک رایانه وامکان ارتباط با شبکه اینترنت را داشته باشد.
برخی از مزایای استفاده از آموزش مجازی
- در اموزش مجازی نیازی به رفت‌وآمد دانشجویان و استاد نیست و این خود در کاهش هزینه‌ها و استفاده از زمان موثر است.
- در آموزش مجازی، محدودیت جغرافیایی وجود ندارد. دانشجویان در هر کجا که باشند این امکان را دارند که از امکانات تحصیلی استفاده کنند.
- با توجه به به گستردگی منابع در آموزش الکترونیک، روش‌های مختلف و آسانی جهت یادگیری برای دانشجویان وجود دارد که با توجه به توانایی‌های خود قادر به انتخاب هر کدام از روشها خواهند بود.
- در آموزش مجازی زمان نقش مستقلی دارد و دانشجویان در هر زمانی که برایشان مناسب باشد می‌توانند به آموزش بپردازند، در مباحث پژوهشی شرکت کنند و با استادان و همکلاسی‌های خود در اتاق‌های گفتمان به گفت‌وگو بپردازند.
رمز موفقیت اموزش مجازی
اموزش های مجازی رمز موفقيت خود را در شيوه ارائه، نوع محتويات و توزيع (عرضه) مناسب می‌دانند. در آموزش مجازی از اغلب مسائل موجود در آموزش‌های سنتی نظير: سخنرانی‌های يکطرفه، تعامل و ارتباط ضعيف با فراگيران، اجتناب می‌گردد. با استفاده از نرم افزارهای مربوط به سيستم‌های اموزش مجازی می‌توان به سرعت محيط های آموزشی مؤثر و کارآ را با بهره‌گيری از عناصر متفاوت آموزشی ايجاد کرد.
اگر آموزش مجازی به صورت صحیح اجرا شده و اجزای تشکیل دهنده ی آن، یعنی LMS و محتوای الکترونیک، از کیفیت مناسب برخوردار باشند جایگزین بسیار خوبی برای آموزش حضوری خواهد بود. مزیت های آموزش مجازی در برخی موارد دارای جایگزین در سایر روشها نیست. البته لازم به ذکر است که معدود دوره های آموزشی هم وجود دارند که ذات دوره به حضور فیزیکی و چهره به چهره نیازمند است مانند روانشناسی. قابلیت حضور در هر زمان و از هر مکان، عدم محدویت در تعداد شرکت کنندگان، سرشکن شدن هزینه ها و در نتیجه کاهش آن و استفاده از فرمتهی مختلف برای محتوای آموزشی از جمله ی مزایای آموزش مجازی در مقایسه با سایر روشهاست.
