چقدر در مورد ارز دیجیتال میدانید ؟
ارز دیجیتال به‌عنوان یک واحد پولی یا واسطه تبادل (جدا از واسطه‌های فیزیکی مانند اوراق بانکی یا سکه) برپایهٔ اینترنت تعریف میشود که ویژگی‌هایی مشابه با پول فیزیکی را داراست، اما تراکنش‌های انتقال سرمایه را به‌صورت آنی و بدون مرز بین افراد انجام می‌دهد. پول‌های مجازی و ارز رمزی هر دو از نمونه‌های پول‌های دیجیتال هستند اما برعکس این عبارت صحیح نیست. در واقع نمی‌توان پول دیجیتال را به این دو گروه محدود کرد.
احتمالاً تا امروز کلماتی مانند ارز دیجیتال، ارز مجازی، رمزارز، ارز رمزپایه و یا ارز رمزنگاریشده به گوشتان خورده است. در ابتدا باید بگوییم تمام این کلمات برگردان انگلیسی یک کلمه است و یک مفهوم را میرساند که آن همان کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است.
این واژه انگلیسی از دو عبارت crypto به‌معنای رمز و currency به‌معنای ارز تشکیل‌شده‌است. ارزهای مجازی همواره از جمله مهم‌ترین مباحث چند سال اخیر دنیا بوده است و کارشناسان و متخصصان متعددی بر‌این باورند که ارزهای دیجیتال ، بخش جدانشدنی از آینده بشریت به‌حساب میروند و قطعاً در سال‌های آینده شاهد نفوذ این ارزها به بازارهای معتبر جهانی خواهیم بود.
کریپتوکارنسی یا همان ارزهای دیجیتال همانطور که از نامشان مشخص است با ارزهای بانکی (فیات) که امروزه می‌شناسیم متفاوت هستند و به‌صورت دیتا‌های دیجیتال مبادله شوند. ارز مجازی یا ارز دیجیتال در چند سال اخیر فراز و نشیب‌های فراوانی را به‌همراه داشتند و این موضوع باعث شده‌است افراد بیشتری به سرمایه‌گذاری در این حوزه روی بیاورند.
رمزارز یا ارز دیجیتال چیست ؟
رمزنگاری در جنگ‌جهانی دوم برای اولین‌بار جهت انتقال پیام و فرمان‌های نظامی مورد استفاده قرار گرفت و در سال ۱۹۸۳ دانشمند آمریکایی به‌نام David Chaum برای نخستین بار ایده ارز دیجیتال را در تحقیقات خود ارائه کرد. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته‌اند.
کریپتوکارنسی‌ها در‌حقیقت نوعی پول اینترنتی هستند که با استفاده از تکنولوژی کریپتوگرافی (رمزنگاری) رمزگذاری می‌شوند و تمام ویژگی‌های پول‌های رایج را بجز ماهیت فیزیکی دارا هستند. می‌توان آنها را با ارزهای دیگر مبادله کرد، با آنها تراکنش‌های مالی انجام داد، و برای خرید کالا و خدمات از آنها استفاده کرد.
البته روش استفاده از آنها کمی متفاوت است و رویه‌های مختص به‌خود را دارند. تمامی تراکنش‌ها که با ارز دیجیتال انجام شود روی یک پایگاه داده غیرمتمرکز به‌نام بلاکچین ذخیره میشود. اولین ارز دیجیتال به این سبک، بیتکوین بود که در سال ۲۰۰۹ به‌دنیا معرفی‌شد و درحال‌حاضر با در اختیار داشتن حدود بیش از ۵۰% حجم بازار کریپتوها به‌عنوان پادشاه دنیای ارزهای دیجیتال شناخته میشود.
بعد از رشد انفجاری بازارهای ارز دیجیتال در چند سال اخیر، تعداد رمزارزها به‌حدود بیش ۲۰۰۰ واحد رسیده‌است که برای آشنایی با برخی از آنها می‌توانید این مقالات را مطالعه نمایید.
انواع ارز دیجیتال
🔶 بیتکوین: بیتکوین (Bitcoin) اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال موجود در بازار است. بیتکوین توسط فردی ناشناس به‌نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ عرضه شد. ارزش کل بازار بیتکوین در زمان نگارش این مقاله بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار است.
🔶 اتریوم: اتریوم (Ethereum) در سال ۲۰۱۵ طراحی شده‌است و دومین ارز دیجیتال پرطرفدار و ارزشمند است. اتریوم بلاکچین مخصوص به خود را دارد و به‌همین دلیل به آن بلاکچین دوم هم گفته میشود. اتریوم فقط یک روش پرداخت نیست. روی بلاکچین اتریوم، قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز اجرا میشود.
بیش از ۹۰درصد توکن‌های موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت میکنند. با‌این‌حال، اتریوم سفر پرفراز و نشیبی داشته است. اتریوم به‌عنوان سکویی برای شروع دیگر ارزهای رمزی در ۲۰۱۷ مورد توجه قرار گرفت که این ارزها از کد بلاکچین اتریوم استفاده میکنند.
🔶 ریپل: ریپل (Ripple) یکی دیگر از پلتفرم‌های غیرمتمرکز مشهور است. ریپل در سال ۲۰۱۲ با هدف ایجاد ظرفیت تراکنش‌های بالا عرضه شد. ریپل قابل استفاده برای پیگیری انواع بیشتری از تراکنش‌ها است، و نه فقط ارزهای رمزی. این سیستم درحال گسترش توسط بانک‌هایی معتبر زیادی در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته‌است.
تقلب در تراکنش‌های ارز دیجیتال جایگاهی ندارد. کسی مالک آن نیست و کسی نمی‌تواند آن‌را متوقف یا هک کند. رمزارزها غیرمتمرکز هستند و واسطه‌ها را حذف میکنند و هویت کاربران در استفاده از آنها فاش نمیشود.
استفاده از ارزهای دیجیتال نیاز به ثبت‌نام یا مدارک ندارد. فرایند استخراج برای همه مقدور است و همه می‌توانند با سخت‌افزار‌های مناسب از آن کسب درآمد کنند و تمامی این عوامل سبب محبوبیت ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا شده‌است. حفظ هویت کاربر، عدم نیاز به واسطه، کارمزد پایین و سرعت بالای انجام تراکنش از مهم‌ترین مزایای ارزهای دیجیتال به‌شمار میروند.
دلایل استفاده از ارز های دیجیتال
رمزارزها به‌خاطر ارائه سطح بالایی از امنیت و حریم خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تراکنش‌های انجام‌شده توسط آنها قابل جعل یا بازگرداندن نیست و از هزینه‌های جابه‌جایی نسبتاً پایینی برخوردارند که این آنها را از ارز معمولی قابل اعتماد‌تر می‌سازد.
ماهیت غیرمرکزی آنها به‌این معنی‌است‌که برای همه در دسترس هستند، در‌حالی‌که بانک‌‌ها می‌توانند در رابطه بااین‌که به چه کسی اجازه‌ی بازکردن حساب می‌دهند، محدودیت قائل شوند.
بازارهای رمزارزی، ممکن است با انفجار ناگهانی همراه باشند؛ به‌این‌معنی‌که یک سرمایه‌گذاری کوچک می‌تواند در عرض یک روز تبدیل به یک پول بسیار زیاد شود. این موضوع باعث شده‌است که افراد حرفه‌ای و آماتور زیادی در بیتکوین و دیگر ارزهای رمزی سرمایه‌گذاری کنند و آنها را یا به‌عنوان سودی سریع یا به‌عنوان سرمایه‌گذاری، تلقی کنند.
اما ازسوی‌دیگر، می‌تواند برعکس این موضوع هم صادق باشد. افرادی که روی رمزارزها سرمایه‌گذاری میکنند، باید از ناپایدار بودن بازار و ریسک‌های خرید آگاه باشند. رمزارزها، به‌خاطر میزان ناشناس بودنی که ارائه می‌دهند.
تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست ؟
حتما شما هم این جملات را از منتقدان بیت کوین شنیده‌اید: بیت کوین یک توهم بزرگ است. یک سری عدد که در فضای مجازی وجود دارند و واقعی نیستند. بیت کوین درست به حباب صابون می‌ماند: همان‌قدر خیالی است، همان‌قدر به سراب شبیه است. بیت کوین هیچ پشتوانه‌ای ندارد، مگر یک مشت احمق که به آن باور دارند و آن را می‌خرند و احمق‌تر از آنها افرادی که از همان احمق‌ها بیت کوین خریداری میکنند. اما سوال اینجاست که آیا دلار از این نظر با بیت کوین تفاوتی دارد؟
خانم ماریا باستیلوس نویسنده و روزنامه‌نگار مطرح در وب‌سایت مدیوم مقاله‌ای بسیار جالب منتشر کرده است که پاسخ خوبی به بحث پشتوانه بیت کوین می‌دهد. متن کامل این مقاله را در ادامه می‌خوانید.
چیزی که درک آن برای خیلی‌ها راحت نیست، این است که دلار هم نوعی توهم است. دلار هم مانند بیت کوین چیزی جز یک سری اعداد در فضای مجازی نیست. فقط گاهی اوقات این اعداد را به‌شکل اسکناس و سکه می‌بینیم.
در واقع این کاغذ و سکه هستند که واقعی‌اند نه دلار. دلار هیچ پشتوانه‌ای ندارد، مگر این‌که طبق حرف منتقدان بیت کوین، یک مشت احمق که آن را به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت باور دارند و احمق‌تر از آنها افرادی که با پذیرش آن به‌عنوان پول از جانب همان احمق‌ها موافقند! تفاوت اصلی بین بیت کوین و دلار این است که توهمی که درباره دلار وجود دارد بسیار گسترده‌تر و باورپذیرتر است.
حقیقت این است که تقریبا تمام دلارها (در حدود ۹۰% آنها) صرفا انتزاعی هستند و اصلا به‌شکل فیزیکی (لمس‌شدنی) وجود ندارند. جیمز سورویکی (James Surowiecki) در سال ۲۰۱۲ گزارش داد فقط حدود ۱۰% از کل ذخایر دلار آمریکا (تقریبا ۱ تریلیون دلار از مجموع ۱۰ تریلیون دلار) به‌شکل اسکناس و سکه موجود است. به‌نظر می‌رسد رقم فعلی حدود ۱٫۵ تریلیون دلار از مجموع ۱۳٫۷ تریلیون دلار باشد.
ظاهرا سیستم بانکی آمریکا هر وقت که میلش بکشد دلار منتشر می‌کند و هیچ‌چیز نمی‌تواند جلودار آن باشد. از ۱۳٫۷ تریلیون دلار نقدینگی (M2) تا اکتبر ۲۰۱۷، حدود ۱۳٫۵ تریلیون دلار بعد از سال ۱۹۵۹ منتشر شده است یا به‌عبارت دیگر، عرضه نقدینگی تقریبا ۵۰ برابر افزایش یافته است.
به دلار و واحدهای پولی مشابه آن، در اصطلاح ارز فیات گفته میشود. اما ریشه این اصطلاح از کجاست؟ فیات به‌زبان لاتین به‌معنای «بگذارید انجام شود یا وجود داشته باشد» است. همانطور که «فیات لوکس» به‌معنای بگذارید روشنایی وجود داشته باشد است، «فیات دناریی (جمع دناریوس که سکه نقره دوران روم باستان بود)» هم یعنی بگذارید لیر، بولیوار، دلار و روبل وجود داشته باشد.
حکومت‌ها در طول تاریخ هرگز نتوانسته‌اند در برابر وسوسه انتشار پول مقاومت کنند. یکی از پیامدهای آشکار این بی‌قیدی در عرضه پول، مشکل تورم است. قدرت خرید ۱ دلار در سال ۱۹۵۹ درحال‌حاضر به کمتر از ۱۲ سنت کاهش یافته است.
بلاک چین بیت کوین در اصل برای رفع همین نقطه‌ضعف ایجاد شد. پس از ۲۱ میلیون بیت کوینی که تا حدود سال ۲۱۴۰ استخراج خواهد شد، این سیستم دیگر بیت کوین بیشتری تولید نخواهد کرد.
ارزهای رسمی مثل ریال، دلار یا یورو توسط بانک‌مرکزی هر کشور منتشر میشود. بانک‌مرکزی باید مقداری شیء با ارزش نظیر طلا را به‌عنوان پشتوانه این پول منتشرشده در اختیار داشته‌باشد. اما ارز دیجیتال این‌گونه نیست و بیشتر آنها بدون هر نوع پشتوانه فیزیکی منتشر می‌شوند.
البته استثنائاتی نیز در‌این میان وجود دارد. برای نمونه ارز دیجیتال “وان‌گرم” که توسط یک استارتاپ اماراتی عرضه شده و منطبق با قوانین شرعیت اسلامی است، دارای پشتوانه طلا است.
دیگر تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست ؟ این تفاوت به ساختار تراکنش آنها مربوط میشود. در تراکنش‌های آنلاین بین دو نفر، معمولاً یک واسطه مانند بانک وجود دارد که بر آن نظارت می‌کند. اما نقل‌‌و‌انتقال ارز دیجیتال بین دو نفر به‌صورت همتا‌به‌همتا (P2P) صورت می‌گیرد. به‌جای وجود یک نهاد واسطه مرکزی مثل بانک درستی تراکنش در ارز دیجیتال توسط شبکه‌ای از کاربران که بر روی شبکه بلاکچین حضور دارند تایید میشود.
ارز دیجیتال تفاوت‌هایی اساسی با پول رسمی دارد. بازگشت‌ناپذیری تراکنش‌های ارز دیجیتال از دیگر تفاوت ها است. در حالت عادی و در خریدهای آنلاین، درصورت بروز مشکل و یا اعتراض پرداخت‌کننده، امکان پیگیری و کنسل‌کردن تراکنش وجود دارد. اما تراکنش در ارزهای دیجیتال قدری متفاوت است. بگذارید با یک مثال این موضوع را برای شما روشن کنیم.
فرض‌کنید شما با ارز دیجیتال یک خرید اینترنتی از یک فروشگاه ورزشی انجام داده‌اید. رسید تراکنش شما و مبلغ انتقال داده شده موجود‌است. درصورت پشیمان‌شدن و کنسل‌نمودن این خرید، فروشگاه می‌تواند مبلغ تراکنش را به‌شما بازگرداند اما ارسال یک تراکنش به آدرس اشتباه به‌این‌معنا‌است که آن پول برای همیشه از دست رفته‌است، مگر‌آنکه صاحب آن آدرس آدم با وجدانی باشد و پول را به‌شما برگرداند.
بدتر از آن ارسال به آدرسی است که صاحبی ندارد. در این صورت آن تراکنش از بین رفته و پول شما هیچوقت به شما باز نمی‌گردد.
حفظ هویت کاربر تفاوت بعدی است. در تراکنش‌های معمول آنلاین، هویت کاربر احراز میشود، اما در ارزهای دیجیتال هویت کاربر محفوظ می‌ماند. البته هر از گاهی اخباری در زمینه احتمال شناسایی هویت کاربران در این فضا نیز منتشر میشود. همچنین کارمزد تراکنش‌های ارز دیجیتال پایین‌تر از شیوه معمول بوده و یا حتی گاهی برابر صفر است.
