سازمان ها در ساختار طرح تجاری (Business Plan)، معمولا از یک استاندارد خاص و ساختار استاندارد پیروی می نمایند. ساختار را می توانیم به شکل یک جدول تصور نمائیم که دارای سرفصلهای مختلف می باشد. اکثر طرح های تجاری معمولاً دارای موضوعات مشابه یکدیگر می باشند که بخش نامیده می شوند و هر بخش به توصیف یکی از مسائل و عملکردهای مهم طرح تجارت مورد نظر می پردازد نظیر بازاریابی، مسائل مالی و تولید و غیره.
رویکرد بسیار مفید آن است که ما هر بخش را به عنوان یکی از اجزاء تشکیل دهنده ساختار طرح تجاری تصور کنیم و درک کنیم که طرح تجاری باید شامل جزئیات و ریزه کاری ها نیز باشد، تا بتواند به صورت کارا و اثربخش مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال اساساٌ همه طرح ریزی های مالی دارای موضوع بازاریابی و نحوه مدیریت آن می باشند و صرفاٌ تفاوت طرحها در این مبحث، بستگی به نوع تجارت دارد.
ساختار طرح تجاری (Business Plan) مربوط به خرده فروشی کالا، دارای بخش مربوط به تولید نمی باشد. همانگونه که برنامه ای برای یک بخش تولیدی طرح می کنیم به مسائل مربوط به فروش اختصاص نمی یابد اما در هر دوی این طرحها بخشی جهت راه اندازی و اجرا وجود دارد که مسائل مربوطه را تحت پوشش قرار می دهد. آنچه اهمیت دارد این است که یک ساختار طرح تجاری (Business Plan) بایستی تمام قسمت های لازم و ضروری را دارا باشد. البته این موضوع آنطور که به نظر می رسد واضح و یکسان نیست زیرا بعضی تجارت ها دارای مباحث خاصی هستند که تجارت های دیگر فاقد آن می باشند.
کلیات ساختار طرح تجاری در 4 بخش
ساختار طرح تجاری (Business Plan) تا حدودی شبیه به یک خلاصه کاری می باشد و هدف آن این است که راهی را برای ما باز و شانسی را در اختیار ما قرار دهد تا بتوانیم به ایده های تجاری خود جامه عمل بپوشانیم. اگر در مورد این واژه ها فکر کنیم، می توانیم برنامه کلی و ساختار طرح تجاری را حداقل شامل 4 بخش در نظر بگیریم. به عبارتی ساختار طرح تجاری را به این صورت می توان طبقه بندی کرد:
- مستندات طرح تجاری
- اطلاعات پشتیبانی شامل جزئیات بیشتر در مورد طرح
- ارائه مطالب توسط طراح
- آرمان های طراح
همه آنچه که شما در مورد تجارت خود می دانید در مستندات و ساختار طرح تجاری (Business Plan)جای نخواهد گرفت، زیرا شما به اندازه کافی فضا در اختیار ندارید. اما طراحان موفق به سؤالات احتمالی که ممکن است در مورد آن تجارت پیش بیاید، در طرح تجاری پاسخ می گویند. آماده کردن این پاسخها در واقع اهمیتی کمتر از نوشتن خود طرح تجاری ندارد.
گستره فرآیند طرح تجاری
گستره فرآیند تدوین طرح تجاری خیلی بیشتر از آن چیزی است که عموم مردم تصور می نمایند. در این بخش، ما تمامی موارد طرح ریزی را تشریح میکنیم و خواهیم دید که ارائه دهندگان طرح های تجاری چگونه طرح هایشان را تهیه می کنند.
چهار نوع طرح ریزی :
نگرش به آینده شرکتها عموماً از طریق چهار روش مختلف صورت می پذیرد. هرکدام دارای فرآیندهای مدیریتی و مستندات طرح ریزی مجزایی میباشند. شرکت های بزرگ و خبره، بیشتر تمایل به انجام فرآیندهای تجاری چهارگانه، به صورت مجزا دارند. مادامی که شرکتهای کوچک تمایل به انجام فرآیندی ترکیبی از چهار مدل دارند و نتیجه را “طرح تجاری” می نامند. این امر بسیار مهم است که در نظر داشته باشیم که درک هر چهار قسمت منجر به تهیه یک طرح تجاری موفق می گردد. اگرچه این چهار اصطلاح در بعضی موارد همپوشانی دارند، اما به شکل ذیل تقسیم بندی گردیده اند :
- طرح ریزی بلند مدت
- طرح ریزی عملیاتی
- بودجه بندی
- پیش بینی
اجزاء یک طرح تجاری موفق
با توجه به ماهیت مؤسسات، می توان انواع متفاوتی از طرح تجاری را تدوین نمود. ولی یک طرح تجاری کامل بایستی شامل موارد زیر باشد :
- صفحه جلد
- فهرست مطالب
- خلاصه اجرایی
- بخش استراتژی
- بخش بازاریابی
- بخش سازمان و بخش عملیاتی
- بخش مالی
- اسناد تکمیلی و ضمیمه ها
خلاصه اجرائی حاوی نکات عمده و چکیده طرح است که در حدود یک صفحه ارائه می شود. خلاصه اجرائی باید منطقی، روشن، هیجان انگیز و شبیه یک رزومه باشد. اگر خلاصه اجرائی بتواند توجه خواننده را جلب نماید، بقیه گزارش نیز خوانده خواهد شد. به دلیل اهمیت وضوع، خلاصه اجرائی، آخرین بخشی است که نوشته می شود.
در بخش استراتژیک، مباحث مربوط به رؤیای سازمان و اینکه چرا سازمان به وجود آمده، مطرح شده و به طور واضح بیان می کند که اهداف مؤسسه چیست و چگونه به آن خواهد رسید؟ آشنایی با آرمان، مأموریت، استراتژیها، اهداف و تاکتیک های تحقق آن در این بخش آورده می شود.
یکی از بزرگترین اشتباهات مؤسسات این است که در زمان نوشتن طرح تجاری هیچ مخاطب خاصی را مد نظر قرار نمی دهند. نوشتن طرح تجاری بدون در نظر گرفتن مخاطب خاص عملاً کاری عبث و بیهوده بوده و اثربخشی لازم را ندارد. شرکت های موفق با مطالعه دقیق نیازهای دقیق مخاطبین مشخص، طرح تجاری خود را تدوین می نمایند. بسیاری از مشتریان، علاقه مند به مطالعه طرح تجاری شرکت شما بوده و تمایل دارند تا در قسمتی از فرآیند تولید تا توزیع مشارکت نمایند. هرچند مخاطبین با یکدیگر فرق داشته و تمایلات منحصر به فردی دارند، اما نقطه مشترک همه آنها این است که با تزریق پول خواهان مشارکت در اداره مؤسسه می باشند.
