گاهی تجربه اتفاقات ناگوار تا مدت ها در ذهن افراد باقی می ماند و جنبه های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. اختلال استرس پس از سانحه یا ptsd ممکن است چند هفته بعد از یک حادثه ناگوار رخ دهد و به وضعیتی گفته می شود که فرد دچار اضطراب و افسردگی شدید شده و بیداری او از خواب با وحشت و نگرانی همراه است. برای آشنایی بیشتر با اختلال استرس پس از سانحه، علائم و روش های درمان همراه ما باشید.
اختلال استرس پس از سانحه (ptsd)
استرس پس از سانحه به اختلالی گفته می شود که فرد از یک وضعیت ترسناک، خطرناک و یا بد و ناگوار مانند جنگ، زلزله، سیل، خشونت، تجاوز و یا سوگواری عبور کرده و حالا سلامت روانی، جسمی و اجتماعی او تحت تاثیر قرار گرفته است.
براساس تحقیقات، 10 درصد از زنان و 5 درصد از مردان تجربه استرس پس از سانحه را داشته اند و با استرس یا ترس رنج ناشی از آنرا درک نموده اند.
سبب شناسی اختلال استرس پس از سانحه
در مواقع محدود، ویژگی های وراثتی شخصیتی و یا سابقه خانوادگی نیز می تواند دلیل بروز اختلال استرس بعد از سانحه باشد اما موارد زیر از رایج ترین دلایل بروز اختلال استرس پس از حادثه می باشد:
- تصادف
- جراحت و آسیب جدی
- از دست دادن عزیزان
- ربوده شدن
- تجاوز
- بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله
- جنگ و بیماری های همه گیر
گاهی نیز فرد مبتلا به اختلال PTSD شخصا رویداد خطرناکی را تجربه نکرده، اما به دلیل تجربه دردناک دوست یا فردی که به او نزدیک است، درگیر این مشکل می شود.
ابتلای زنان به اختلال PTSD دو برابر مردان است.
علائم اختلال استرس پس از سانحه
تشخیص اینکه فرد به PTSD مبتلاست یا خیر، باید از طریق معاینه جسمی و روانی توسط پزشک متخصص و طی چند جلسه تست اختلال استرس پس از سانحه صورت گیرد.
فرد مبتلا به اختلال استرس بعد از سانحه افکار و احساسات شدیدی را تجربه کرده که معمولا علائم آن به مدت 3 ماه از رویداد ناگوار ظاهر می شود.
اما اعلام قطعیت این اختلال در فرد، داشتن علائم شدید بیش از 1 ماه است به گونه ای که زندگی روزمره او را دچار اختلال کرده باشد.
موارد زیر به عنوان نشانه های اختلال استرس پس از سانحه شناخته می شوند:
- مبهوت شدن
- مشکل در تمرکز
- مشکل در خواب
- احساس استرس و عصبانیت طولانی مدت
- رفتارهای مخاطره آمیز و افکار خودکشی
- اختلال در غذا خوردن
- داشتن افکار منفی؛ مانند خشم، ترس، شرم یا گناه
- احساس سرزنش شدید نسبت به خود یا دیگران
- بی تفاوتی نسبت به علایق گذشته
- بیش از حد هوشیار بودن و دائماً به دنبال خطر بودن
- ناتوانی در آرامش
اختلال استرس پس از سانحه در کودکان زیر 6 سال به یکی از اشکال زیر بروز می کند:
- وابستگی غیرعادی به والدین
- خیس کردن غیرمعمول تخت
- یادآوری و اجرای اتفاق ترسناک در حین بازی
- فراموش کردن نحوه حرف زدن
افراد مبتلا به اختلال استرس بعد از سانحه تا مدت ها به رویداد اتفاق افتاده فکر می کنند و با یادآوری آن احساس غم شدید یا ترس و عصبانیت خواهند داشت که ممکن است با واکنش هایی شدید و غیر قابل انتظاری همراه باشد.
درمان اختلال استرس پس از سانحه
با همه این توضیحات فرد مبتلا به PTSD می تواند زندگی کامل و معناداری داشته باشد. تنها باید راههای درمان اختلال استرس پس از سانحه را به کار برد و به او فرصت داد.
بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال بعد از 6 ماه بهبود پیدا می کنند اما روند درمان برخی 1 سال یا بیشتر زمان می برد.
برای درمان اختلال استرس بعد از حادثه داروی خاصی تجویز نمی شود اما می توانید روش های زیر را به عنوان درمان های اختلال استرس پس ازسانحه به کار ببرید:
- حضور در گروه های اجتماعی سالم
- ورزش منظم
- مشغول به یک سرگرمی
- آموختن یک حرفه
- انتخاب یک رژیم غذایی متعادل
- تلاش برای تمرکز حواس
- دوری از مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی
- دور ماندن از محیط هایی که یادآور تجربه ناگوار هستند
- دور کردن ذهن از تفکر درباره رویداد
- روان درمانی
براساس تحقیقات انجام شده، حمایت خانواده و دوستان نیز می تواند بخش مهمی از بهبودی است.
بهترین روش درمان اختلال PTSD با دارو تحت نظارت و تجویز پزشک متخصص، مصرف سروتونین است.
روان درمانی یا گفتار درمانی نیز برای شناسایی و تغییر احساسات و افکار ناراحت کننده راه حل مناسبی است.
درمان شناختی رفتاری که شامل مواجهه درمانی (مدیریت ترس با قرار گرفتن در تدریجی در رویداد تجربه شده) و بازسازی شناختی (درک رویداد آسیب زا) می شود.
دوره درمان شناختی رفتاری(CBT) موسسه خرد یکی از سرفصل های خود را به این اختلال اختصاص داده و برای آشنایی بیشتر با روش درمان و ارتقای روحیه فرد می توانید از آن کمک بگیرید.
