مدیریت عملیاتی به مجموعه فعالیت‌ها و روش‌های مدیریتی اطلاق می‌شود که برای برنامه‌ریزی، کنترل و بهینه‌سازی فرایندها و عملیات روزمره یک سازمان استفاده می‌شود. هدف اصلی مدیریت عملیاتی، بهبود کارایی و کیفیت فرایندها، کاهش هدررفت منابع و افزایش بهره‌وری است.
برای مثال، فرض کنید شما مدیر یک شرکت تولیدی هستید که محصولات الکترونیکی تولید می‌کند. به عنوان مدیر عملیاتی، وظیفه دارید فرایندهای تولید، تأمین مواد اولیه، مدیریت انبار، برنامه‌ریزی تولید و کنترل کیفیت را برنامه‌ریزی و مدیریت کنید.
شما باید برنامه‌ها و روش‌های تولید را برای بهره‌وری بیشتر و کاهش هزینه‌ها طراحی کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید فرایند تولید را تحلیل کنید و به دنبال راهکارهایی برای بهبود جریان کار و کاهش زمان تولید باشید. همچنین، با تأمین مواد اولیه به موقع و بهینه، می‌توانید توقفات در تولید را کاهش داده و کارایی را افزایش دهید.
مدیریت انبار نیز بخشی مهم از مدیریت عملیاتی است. شما باید مواد اولیه و محصولات تولیدی را مدیریت کنید، از نیازمندی‌های موجود سازمان آگاه باشید و سطح موجودی‌ها را در تعادل نگه دارید. با بهبود فرایند مدیریت انبار، می‌توانید هزینه‌های نگهداری و ذخیره‌سازی را کاهش دهید و سطح خدمات به مشتریان را افزایش دهید.
همچنین، شما باید برنامه‌ریزی تولید را انجام دهید و تولید را با توجه به تقاضا و موجودی‌های موجود برنامه‌ریزی کنید. با بهره‌وری منابع و زمان تولید، می‌توانید بازدهی و سودآوری را افزایش دهید.
در نهایت، کنترل کیفیت نیز بخشی از مدیریت عملیاتی است. شما باید فرایندهای کنترل کیفیت را برنامه‌ریزی کنید و مطمئن شوید که محصولات شما با استانداردهای مشخصی همخوانی دارند. با ایجاد فرایندهای کنترل کیفیت قوی، می‌توانید مشتریان راضی و اعتماد آن‌ها را جلب کنید و رقابت‌پذیری شرکت را افزایش دهید.
انواع مدیریت عملیاتی
مدیریت عملیاتی شامل برنامه‌ریزی، تنظیم، کنترل و بهبود فرآیندهای عملیاتی سازمان است. این نوع مدیریت به منظور حداکثر سازش و کارآمدی در عملکرد سازمان، بهبود کیفیت محصولات و خدمات، کاهش هزینه‌ها و بهبود رضایت مشتریان انجام می‌شود. در زیر، چند نوع مدیریت عملیاتی را بررسی می‌کنیم:
1. مدیریت زنجیره تأمین (Supply Chain Management): این شامل برنامه‌ریزی و کنترل فرآیندهای تأمین مواد و خدمات از تولیدکنندگان تا مصرف‌کنندگان است. هدف از مدیریت زنجیره تأمین، بهبود هماهنگی، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت در کل زنجیره تأمین است.
2. مدیریت عملیات تولید (Operations Management): این شامل برنامه‌ریزی، کنترل و بهبود فرآیندهای تولید و تولید محصولات یا ارائه خدمات به مشتریان است. هدف از این مورد تولید، بهبود بهره‌وری، افزایش کیفیت و کاهش هزینه‌ها در فرآیندهای تولید است.
3. مدیریت کیفیت (Quality Management): این شامل برنامه‌ریزی و اجرای استانداردها و فرآیندهای کیفیت، کنترل کیفیت محصولات و خدمات، ارزیابی و بهبود کیفیت است. هدف از مدیریت کیفیت، ارائه محصولات و خدمات با کیفیت بالا به مشتریان است.
4. مدیریت عملکرد (Performance Management): این شامل برنامه‌ریزی و اندازه‌گیری عملکرد سازمان و کارکنان، ارزیابی عملکرد، تعیین اهداف و معیارهای عملکرد و ارائه بازخورد است. هدف از مدیریت عملکرد، بهبود عملکرد سازمانی و کارکنان است.
5. مدیریت عملیات خدمات (Service Operations Management): این شامل برنامه‌ریزی و کنترل فرآیندهای ارائه خدمات به مشتریان است. در این نوع مدیریت، عواملی مانند زمان، کیفیت، پاسخگویی به مشتریان و بهره‌وری در فرآیندهای ارائه خدمات مدیریت می‌شوند.
هر یک از این ها با هدف بهبود عملکرد سازمان، افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت ارائه محصولات و خدمات استفاده می‌شوند و به صورت یکپارچه و هماهنگ با سایر بخش‌های سازمان عمل می‌کنند.
