پروپوزال نویسی مهارتی است که اگر سر و کارتان با پایان نامه و امور پژوهشی‌ست، حتما درباره اش شنیده اید یا چیزهایی می دانید. هر چند که به طور عمومی، در دانشگاه با این مهارت آشنا می شوید، ممکن است ندانید چطور می توانید تاییده اساتید یا شرکت های پژوهشی را بگیرید. در این مقاله به شما خواهیم گفت که پروپوزال چیست ؟ چطور پروپوزالی قابل تایید و برنده بنویسید. اگر دچار اضطراب و سردرگمی هستید و درباره پایان نامه خود نگرانی دارید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید. حتما در پایان مقاله خواهید فهمید که پروپوزال چیست و راه شما برای نوشتن باز خواهد شد.
پروپوزال چیست ؟
قبل از اینکه بگوییم مفهوم پروپوزال چیست ببینیم معنی کلمه پروپوزال چیست؟ پروپوزال (Proposal) به معنی پیشنهاد می باشد.
در واقع پروپوزال الگویی‌ست که اولین قدم برای پایان نامه، یا طرح پیشنهادی تحقیقی محسوب می شود. این الگو در نهایت به یک تحقیق استاندارد می رسد. پروپوزال کمک می کند کسی که نوشته شما را می خواند، به دید روشنی نسبت به ایده ای که به آن پرداخته اید و روش تحقیق به کاربرده شده، برسد. مهم است که در پروپوزال ایده و روش تحقیق‌تان را به طور خلاصه، طبق استاندارد و روشن بیان کنید. هر چه پروپوزال بیشتر استانداردها را رعایت کند، وزین تر و قابل تاییدتر است.
در یک جمله می توان گفت:
پروپوزال الگوی نخستین ایده تحقیق است که خواننده را با کاری که محقق می خواهد انجام دهد، آشنا می کند. پروپوزال باید بدیع، جذاب، مورد نیاز و قانع کننده باشد.
چرا پروپوزال مهم است ؟
حالا که فهمیدیم پروپوزال چیست ؟ می توانیم اهمیت آن را هم مورد توجه قرار دهیم.
اهمیت هدف یعنی اهمیت پروپوزال
در تعریف پروپوزال گفتیم که هدف پروپوزال آشنایی خواننده با ایده نویسنده پروپوزال است. اهمیت اصلی پروپوزال نیز همین است. وقتی پروپوزال ارائه می دهید، می خواهید خواننده را (اساتید دانشگاه یا محققی دیگر و موسسه های پژوهشی) قانع کنید که ایده شما ارزشمند است، با روش تحقیق درست و معتبری روی آن کار کرده و از منابع درستی بهره گرفته اید.
بالابردن کیفیت
وقتی پروپوزال خود را درست و استاندارد بنویسید، طبقه بندی فکری شما، بهبود می یابد. در نتیجه خواهید دانست که در بخش اصلی پایان نامه یا تحقیق خود، باید چه کار کنید. در واقع می توان گفت: در پی پروپوزال استاندارد پایان نامه\تحقیق استاندارد وجود دارد.
تفاوت پروپوزال و پایان نامه
حتما دیده اید که یک مهندس معمار، پیش از ساخت، نقشه ساختمان را می کشد، یا یک خیاط الگویی برای دوختن لباس پیاده می کند. تفاوت پروپوزال با پایان نامه، مثل نقشه ساختمان و الگوی لباس، با ساختمان ساخته و لباس دوخته شده است.
پروپوزال همان طرح و ایده پایان نامه به صورت خلاصه است. شما در پروپوزال ایده خود را بیان کرده و هدف تان را مشخص می کنید. درباره روشی که در تحقیق خود به کار می برید توضیح می دهید و به ادبیات تحقیق خود اشاره دارید. در پایان نامه تمام آن ها را بسط می دهید و به ثمر می رسانید.
انواع پروپوزال کدام است ؟
موضوعی که پروپوزال دارد، انواع مختلفی را رقم می زند. بسته به ایده شما، می توان به پروپوزال صنعتی، دانشگاهی استارتاپی و… اشاره کرد. ولی برای آن که سهولت ، پروپوزال ها را به چند دسته تقسیم می کنند. در ادامه می خواهیم ببینیم انواع پروپوزال چیست ؟ و تعریفی برای آن ها، بیاوریم.
پروپوزال درخواستی و پروپوزال غیردرخواستی:
پروپوزال های درخواستی، با موضوعی مشخص و هدف خاص توسط یک سازمان یا موسسه از پژوهشگر درخواست می شود. این نوع پروپوزال ها، با فرمت مورد نظر موسسه تهیه می شوند. می توان گفت پروپوزال درخواستی ایده محقق نیست و فقط طبق درخواست موسسه روی آن کار می کند. درست برعکس، پروپوزال غیردرخواستی، ایده ای است که خود پژوهشگر روی آن کار می کند و به موسسه ارائه می دهد. پروپوزال های دانشجویی، از نوع غیردرخواستی‌ست.
پروپوزال غیررقابتی ادامه دار:
این پروپوزال به طرح های بسیار بزرگ و حتی پژوهش های دولتی اختصاص دارند. هدف نهایی، ابعاد اجرایی بسیار مهم است و به تبع آن اهمیت زیادی برای سازمان درخواست کننده دارد. معمولا، کار کردن روی آن، چندین سال طول می کشد و سازمان درخواست کننده، اسپانسری این نوع تحقیقات را به عهده می گیرد.
پروپوزال غیررقابتی تجدید شده:
گاهی در یک پروژه بزرگ لازم است، نسبت به مباحث به طور گام به گام، پژوهش و به تبع آن پروپوزال ارائه شود. به این پروپوزال ها که در حکم پشتیبان پروژه بزرگ تر و در راستای آن هستند، پروپوزال غیرقابتی تجدید شده می گویند.
پیش پروپوزال:
گاهی برای سهولت در بررسی ارزش ایده، مدیران و اساتید از پژوهشگر و دانشجو می خواهند که پروپوزال را به صورت خلاصه ارائه بدهد. پیش پروپوزال تمام بخش های پروپوزال را دارد. در پیش پروپوزال بررسی کننده متوجه می شود که ایده پروپوزال چیست ؟
پروپوزال از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
فرمت های مختلفی برای پروپوزال وجود دارد. هر دانشگاه یا موسسه ای ممکن است برای خود، پروپوزال و پایان نامه استانداردی تعیین کرده باشد. اما فرمت متداول و رایجی نیز وجود دارد که اگر درخواست فرمت خاصی مطرح نشده باشد، می توان از آن استفاده کرد. به علاوه، در فرمت های درخواست شده هم، الگویی شبیه فرمت رایج وجود دارد.
صفحه عنوان
صفحه عنوان، به صفحه اول پروپوزال می گویند که در آن، عنوان پایان نامه، نام محقق، اساتید، دانشگاه یا موسسه و تاریخ آمده است. این بخش در تایید اولیه و تاثیری که بر ذهن مخاطب می گذارد، اهمیت زیادی دارد. عنوان باید بکر و در ارتباط با موضوعیت پایان نامه و تحقیق باشد. خلاصه و موجز بود و در برگرفتن کلمات کلیدی پایان نامه، از دیگر ویژگی های صفحه عنوان است.
بیان مسئله
دو ویژگی اصلی در بیان مسئله پروپوزال وجود دارد:
معضلی که ذهن دانشجو و محقق را درگیر کرده
در این قسمت به طور خلاصه توضیحی داده می شود که این تحقیق برای چه منظوری نوشته شده است. می خواهد گره از چه مشکلی باز و چه معضلی را حل کند.
راهکاری که برای حل معضل ارائه می شود
بعد از روشن شدن مسئله، به طور خلاصه توضیح داده می شود که این معضل به چه روشی حل خواهد شد.
ادبیات تحقیق
منظور از ادبیات تحقیق، پژوهش هایی که است پیش نوشتن پروپوزال مورد نظر، در راستای پژوهش شما انجام داده شده است. باید به کتاب ها، مقاله ها، پایان نامه ها و اسناد و مدارک رجوع کنید و درباره آن ها توضیح بدهید.
تعیین هدف
برای باز شدن ذهن بررسی کننده باید حد انتظاری برای او معین کنید. اهدافتان را از تحقیق بنویسید تا بداند در پایان، چه چیزهایی در تحقیق، تحقق می یابد و چه چیزهایی تحقق نمی یاد.
فرضیات
شاید بتوان گفت مهم ترین قسمت پروپوزال و پایان نامه فرضیات است. در فرضیات محقق پیش بینی و فرضیه ای را تعریف می کند. این مفروضات باید بر پایه منطق باشند. منظور این است که باید دلیلی قابل قبول، پشت فرضیه ای باشد که محقق اعلام می کند. با آزمون و خطا (و روش تحقیق) درستی آن را بررسی کرده و در نهایت نتیجه را می نویسند.
روش تحقیق
روش تحقیق در هر رشته و گرایشی با دیگری متفاوت است. بعضی رشته ها نیاز به آزمایش و نمونه گیری، بعضی ها نیاز به داده های آماری، بعضی نیاز به بررسی میدانی و… دارند. در این قسمت پروپوزال باید توضیح بدهید که از چه روش تحقیق و نرم افزارهایی برای پروپوزال و پایان نامه خود استفاده کرده اید.
منابع و مآخذ
هیچ کار پژوهشی ای وجود ندارد که بدون منابع و مآخذ ارزشی داشته باشد. در پایان پروپوزال حتما باید منابعی را که در نوشتن پروپوزال و پایان نامه خود، از آن ها استفاده کرده اید، ذکر کنید. هر چه منابع شما معتبرتر باشد، تحقیق باارزش تر خواهد بود.
اصول نوشتن پروپوزال چیست ؟
برای نوشتن یک پروپوزال خوب و برنده، ابتدا در مورد استانداردهای دانشگاه یا موسسه ای را که برای آن می نویسید اطلاع پیدا کنید. اگر فرمت خاصی دارند، رعایت کنید.
مخاطب را جذب کنید.
موضوع تحقیق خود را مشخص کنید. صفحه عنوان و چکیده را کامل بنویسید. این دو کار، دید کلی ای در مخاطب شما به وجود می آورد. سعی کنید که تمام تلاشتان را بکنید که بررسی کننده، جذب شود.
کلمات کلیدی را از یاد نبرید
وجود چهار الی پنج کلمه کلیدی، راه را برای جستجوی آسان در پایان نامه باز می کند. کلمات کلیدی باید پرتکرار و در ارتباط با موضوع پایان نامه شما باشند.
فهرست کمک کننده است
وجود فهرست مطالب، به مخاطب کمک می کند که بداند بخش های مهم پروپوزال در کدام صفحه قرار دارند.
مقدمه، بیان مسئله را آسان می کند
وجود یک مقدمه کوتاه برای بیان مسئله مفید است و کمک می کند که بتوانید تئوری اصلی تحقیق خود را به صورت موجز بیان کنید.
تمام بخش ها را بیاورید!
با توجه به آنچه در بخش های پروپوزال گفتیم و البته با استناد به استانداردهای جایی که پروپوزال را برایش می نویسید، به ادامه کار خود بپردازید.
مهم ترین نبایدها در پروپوزال
نبایدهایی برای نوشتن پروپوزال وجود دارد. این نبایدها، به شما کمک می کند که مجبور به دوباره نویسی نشوید.
از موضوع تکراری پرهیز کنید
قبل از انتخاب موضوع، پایان نامه های دیگر را بررسی کنید. اگر موضوع پایان نامه تکراری یا تحقیق دیگری هم‌پوشانی داشته باشد، شک نکنید که رد خواهد شد.
دنبال موضوعاتی که به آن علاقه ندارید، نروید!
علاقمندی یکی از پیش شرط های هر کاری است. داشتن علاقه و اشتیاق به شما کمک می کند که اثر ارزشمندتری ارائه دهید. موضوعاتی که به آن ها علاقه ندارید، شما را خسته و دلزده خواهند کرد.
زبان نامناسب، یعنی شکست
علاوه بر اهمیت محتوایی، زبانی که با آن می نویسید و رسایی و شفافیت قلم اهمیت دارد. اگر از زبان و قلم نامناسب استفاده کنید، خستگی مخاطب و نافهمی به وجود می آید. از زبان علمی بهره بگیرید ولی در آن افراط نکنید که از نظر ادبی، اثر ارزشمندی داشته باشید. از عربی‌مآبی نیز پرهیز کنید.
مطابق بودجه حرکت کنید
هم بودجه زمانی را در نظر بگیرید و هم بودجه مالی. اگر موضوعی را انتخاب کنید که نیاز به زمان و هزینه ای بیشتر از حد توانتان دارد، راه شما به پایان نخواهد رسید. بنابراین به این موضوع خوب دقیق و برآورد هزینه زمانی و مالی کنید.
سراغ استاد راهنمای بدخلق یا خیلی شلوغ نروید
استاد راهنما نقش مهمی در روند کار شما و راهنمایی دارد. استادانی که سرشان بسیار شلوغ است یا از نظر خلق و خو با هم هماهنگ نیستید، نمی توانند کمک زیادی به شما بکنند. استادی را انتخاب کنید که علاوه بر اعتبار و دانش، وقت کافی برای کمک و مشاوره به شما داشته باشد.
نوشتن پروپوزال چقدر طول می کشد؟
هر چند که زمان نوشتن پروپوزال، بستگی به موضوع و روش تحقیق دارد، می توان گفت بین یک هفته تا سه ماه، برای نوشتن پروپوزالی دانشگاهی وقت لازم است. در این مدت ممکن است، دانشجو بارها استاد راهنما ایراد بگیرد و در رفع ایراد آن بکوشد. علاوه بر موضوع، مهارت نوشتن پروپوزال نیز در سرعت آن دخیل است. هر چه مهارت بیشتر باشد، با سرعت بیشتری می توان نوشت.
پروپوزال باید چند صفحه باشد؟
اگر دانشگاه یا موسسه استاندارد خاصی را مشخص نکرده باشد، پروپوزال کارشناسی ارشد بین 5 تا 8 صفحه و پروپوزال دکتری بین 8 تا 13 صفحه متغیر است. البته در پروپوزال مخصوصا پروپوزال دکتری، تعداد صفحات می تواند بیشتر هم شود. موضوع نیز در تعداد صفحه دخیل است. بعضی موضوعات نیازمند تعداد صفحه بیشتر هستند. در این مورد حتما با استاد راهنمای خود مشورت کنید.
نمونه ببینیم
در این مقاله، فهمیدیم که پروپوزال چیست ؟ برای نوشتن یک پروپوازل مورد تایید چه اصولی را رعایت کنیم و چه نباید هایی را مورد توجه قرار دهیم. دیدن چند نمونه پروپوزال آماده می تواند ذهن شما را در نوشتن پروپوزال باز کند. در زیر یک نمونه پروپوزال آورده شده است:
سخن پایانی
موسسه خرد، با سال ها تجربه در زمینه دوره های آموزشی مختلف، اقدام به برگزاری دوره پروپوزال نویسی کرده است. در این دوره 15 ساعته، دانشجو با اصول و استانداردها پروپوزال نویسی آشنا می شود و به صورت کاملا حرفه ای می آموزد که چطور پروپوزالی برنده بنویسد. از جمله مزایای این دوره مدرک وزارت علوم که قابلیت ترجمه و استعلام دارد، اساتید مجرب و برجسته، امکان برگزاری دوره به صورت حضوری و غیرحضوری است.
برای شرکت در دوره پروپوزال نویسی روی لینک کلیک کنید
اگر درباره این دوره یا دوره های دیگر پرسشی دارید، با مشاورین ما تماس بگیرید:
09934770149 – 02144202515
همچنین بخوانید: برای نوشتن پروپوزال از کجا شروع کنیم
