كنترل پروژه فرايندي است در جهت حفظ مسير پروژه براي دستيابي به يك تعادل اقتصادي موجه بين سه عامل هزينه ، زمان و كيفيت در حين اجراي پروژه ، كه از ابزار و تكنيكهاي خاص خود در انجام اين مهم كمك مي گيرد . در واقع كنترل ، اجراي دقيق و كامل برنامه تدوين نشده براي پروژه است، بگونه اي كه هنگام خروج از برنامه بتوان با تشخيص علل و طرح اقتصادي ترين فعاليتها ، پروژه را به نزديكترين حالت ممكن در مسير اوليه و اصلي خود بازگرداند .
کنترل پروژه فرآیندی است که باید به صورت مستقل از مدیریت پروژه انجام شود. این فعالیت شامل تایید و کنترل فعالیت های پروژه برای تقویت عملکرد تعریف شده و اهداف رسمی می باشد. به عبارت ساده، کنترل پروژه شامل افراد، فرآیند ها، ابزار مورد استفاده برای مسایل مربوط به برنامه ریزی، مدیریت و کاهش هزینه، زمان و ریسک هایی است که ممکن است بر یک پروژه تاثیر بگذارند. کنترل پروژه معادل فرآیند مدیریت پروژه قالب بندی شده است که برای تسهیل زیر فرآیند های مدیریت ایمنی، کیفیت، سازمانی، رفتاری و ارتباطات ایجاد شده است.
هدف‌های کنترل پروژه
مدیران پروژه‌ی تازه‌کار (و برخی از سابقه‌دارها!) اغلب در کنترل کردن پروژه‌ی خود مرتکب اشتباه یکسانی می‌شوند. آنها آنقدر غرق اکنون و اینجا، یعنی ارزیابی و اندازه‌گیری موقعیت فعلی خود، می‌شوند که همه‌ی موارد مهم دیگر را از یاد می‌برند. آنها مشغول محاسبه موقعیت فعلی خود و البته مسیری که تا الان پیموده‌اند می‌شوند. این اطلاعات مواردی هستند که در گزارش به مدیران ارشد ذکر می‌کنند و قول می‌دهند که شرایط را بهبود دهند. تمام توجه این مدیران معطوف به خارج نشدن از خطوطی است که در ابتدای مسیر برای رسیدن به مقصد ترسیم کرده‌اند. متاسفانه، کنترل سرنوشت پروژه‌ی شما به این سادگی نخواهد بود.
آنچنان که به آن خواهیم پرداخت، ارزیابی اینکه در کجای نقشه‌‌ی راه خود قرار دارید بدون شک بخشی از فرآیند کلی کنترل و «بازگشت به مسیر اصلی پروژه» به حساب می‌آید. اما ماموریت اصلی شما به سرانجام رساندن کاری است که به آن متعهد شده‌اید، بنابراین شما باید به «کنترل چشم‌انداز کلی» نیز توجه کنید به این معنا که سعی کنید فاصله‌ی بین جایی که ایستاده‌اید را با جایی که قرار است در نهایت بایستید به حداقل برسانید.
استفاده از ابزارهای برنامه ریزی به ما در بهبود اجرای پروژه ها کمک خواهد کرد. از جمله این ابزارهای مفید می توان به نرم افزارهایی از قبیل “Primavera“و “‘“MS Project اشاره کرد که کاربردی ترین نرم افزارهای حال حاضر مدیریتی-کنترلی می باشند. از این دو نرم افزار می توان برای تهیه نمودارهای گانت، برنامه های کنترلی، تخصیص بودجه به هر پروژه، استفاده بهینه از منابع، صرفه جویی در هزینه و زمان و در نهایت مدیریت بهتر و ساده تر پروژه ها استفاده کرد.
