نظریه شخصیت یونگ به زبان ساده (4 تیپ شخصیتی یونگ)

شاید تا به حال اسم نظریه شخصیت یونگ به گوشتان خورده باشد، اما ممکن است ندانید که دقیقا یعنی چه؟ ما در این مطلب شما را با 4 تیپ شخصیتی یونگ و نقاط ضعف و قوت هر کدام آشنا می کنیم. بعد از خواندن این مطلب می توانید حدس بزنید طبق نظریه یونگ، شخصیت شما جزو کدام یک از این تیپ های شخصیتی است. منتظر چه هستید؟ بیایید شروع کنیم!

نظریه شخصیت شناسی کارل یونگ

یکی از معروفترین، جامعترین و دقیق ترین نظریه های شخصیت شناسی دنیا متعلق به کارل یونگ (Carl Jung) روانشناس سوئیسی است. این نظریه یکی از مهمترین نظریات روان کاوی محسوب می شود و هنوز هم در روانشناسی مدرن از آن استفاده می شود.

اگر اطلاعات چندانی راجع به نظریه شخصیت شناسی یونگ ندارید، در قدم اول باید با اصول و مبانی آن آشنا شوید. به بیان ساده و  طبق گفته کارل یونگ، شخصیت هر فردی از چهار فرایند روانشناختی اصلی یعنی احساس، شهود، تفکر و حس تشکیل شده و هر کسی یکی از این فرایندها را به بقیه ترجیح می دهد. 

به عقیده یونگ، چهار تیپ شخصیتی متفاوت شامل درونگرا و برونگرا، منطقی و احساسی، قضاوتگر و ادراکی و حسی و شهودی می شوند. قبل از اینکه سراغ توضیح هر کدام از این تیپ های شخصیتی برویم، بیایید با هم به تاریخچه و قدمت نظریه شخصیت شناسی کارل یونگ نگاهی بیندازیم.

تاریخچه نظریه شخصیت شناسی یونگ

کارل یونگ ادامه دهنده روند تاریخی و دیرینه دسته بندی خلق و خو و شخصیت های انسانی بود. منابع تایید شده الهام بخش او برای تقسیم بندی شخصیت ها در نظریه اش شامل موارد زیر می شوند:

• طالع بینی شرقی که در آن از علائم زودیاک زمین، هوا، آتش و آب برای دسته بندی انسانها استفاده می شد. 
• این عقیده که خصوصیات شخصیتی به وسیله تعادل میان مایعات بدن تعیین می شوند. یا به عبارتی، این اندیشه که مایعات بدن به صورت دو جفت عنصر متضاد یعنی بلغم و خون در یک سو و صفرا و سودا در سویی دیگر در نظر گرفته شوند. این نظریه ابتدا توسط بقراط در یونان باستان مطرح گردید. 
• تفکرات، احساسات (که سرشت هایی فرودست و سطح پایین محسوب می شدند) و هیجانات سه قسم مفاهیمی بودند که فلاسفۀ عرفانی(گنوسی) آنها را تصدیق نموده بودند. این  موارد با سه تا از کارکردهای روان شناختی یونگ مرتبطند. 
• شیلر شاعر و فیلسوف آلمانی، مقوله ای هسته ای (فرضا شعری) را توصیف نمود که در قرن هجدهم می توانست به مفاهیم اضدادی تشکیل دهنده اش تقسیم گردد.

     به عنوان مثال دو نوع شعر می توانست به این طریق از یکدیگر متمایز گردد: اشعار احساسی که به صورت شهودی یا همان الهامی سروده شده و از طریق تعمق شاعر بر تاثیرات باطنی خود از موضوع قابل تشخیص بود و اشعار ساده لوحانه که تحت تاثیر احساسات سروده شده بود و در آن شاعر مجذوب موضوع شعر می گردید. بدین ترتیب سادگی و برون گرایی به همراه احساساتی بودن و درون گرایی در نظر یونگ با هم سازگار بودند.

• یونگ با استفاده از برداشتهای خودش از آثار فیلسوفی به نام نیچه و روانشناسی به نام ویلیام جیمز، ویژگی های کاملا متناقض شخصیت های درون گرا و برون گرا را مطرح نمود. 

نیچه بین انگیزه های شهوانی (دیونیسوسی) و انگیزه های خردمندانه (آپولونی) یا به عبارتی میان غرایز لجام گسیخته و تحت کنترل سرشت وحشی انسان و غرایز درون گرایانه که بینشی باطنی شبیه به رویا پردازی را در انسان ایجاد می کند، تمایز قائل می شد. بر این اساس، عقلانیت انتزاعی و جاودانه و تجربه گرایی مبتنی بر حقیقت دو نوع سرشتی هستند که جیمز آنها را توصیف نموده است. 

برای توضیح  این دو مقوله، جیمز جفت هایی که از لحاظ کیفیت با هم متضاد بودند را فهرست می کند. یونگ هم با وجودی که با صفات مورد اعتقاد جیمز موافق نبود، اما درباره جفت های متضاد با او هم نظر بود.

4 تیپ شخصیتی یونگ

همانطور که قبلا هم گفتیم، طبق نظریه شخصیت یونگ 4 تیپ شخصیتی وجود دارد: درونگرا یا برونگرا، حسی یا شهودی، منطقی یا احساسی و قضاوتگر یا ادراکی. در مقاله خصوصیات افراد درونگرا گفتیم افراد درونگرا کسانی هستند که برای افزایش انرژی شان به تنهایی و خلوت نیاز دارند. درونگراها معمولا از جمع و شلوغی خوششان نمی آید و فضاهای آرام و ساکت را ترجیح می دهند.

در طرف مقابل برونگراها هستند که برخلاف درونگراها، از بودن در جمع انرژی می گیرند. این افراد اهل مهمانی و دورهمی رفتن هستند و از اجتماعی بودن خوششان می آید.

تیپ شخصیتی منطقی به افراد تحلیلگر و بی تعصب اشاره می کند که بر اساس منطق و استدلال تصمیم گیری می کنند. تیپ احساسی هم همانطور که از اسمش پیداست در تصمیم گیریهایش بیشتر احساسات را دخیل می دهد تا عقل و منطق. افراد احساسی اغلب دیگران را به خودش ترجیح داده و در اولویت می گذارند.

 وقتی با این 4 تیپ شخصی و خصوصیاتشان آشنا می شوید، نوع نگاهتان به خودتان و دیگران تغییر می کند. به خواندن این مطلب ادامه بدهید تا مطمئن شوید تیپ شخصیتی شما کدام است!

1- تیپ های درونگرا (Introversion) و برونگرا (Extraversion)

بر اساس نظریه شخصیت شناسی کارل یونگ، افراد برونگرا معمولا به سمت دنیای بیرون سوق داده می شوند و درونگراها عموما به دنیای درون خودشان تمایل دارند. برخلاف برونگراها که بیشتر دنبال نگاه کردن به اطرافشان و مشاهده و تجربه دنیای پیرامونشان هستند؛ افراد درونگرا برای پیدا کردن انگیزه و الهام به درون خودشان متوجهند. 

اما این مسئله معنایش این نیست که یکی از این دو تیپ شخصیتی از آن یکی بهتر است. هر کدام از این شخصیتها نقاط قوت و ضعف خاص خودشان را دارند. درونگراها شخصیت خیلی خلاقی دارند و نسبت به حالات و احساسات خودشان عمیقا آگاه هستند. در طرف دیگر، برونگراها نیز ایده پردازهای فوق العاده ای هستند و به هر چیزی از زاویه ای نو و جدید نگاه می کنند. 

وقتی حرف از شخصیت شناسی می شود، خیلی مهم است که بدانید موارد گفته شده کلیات هستند و همیشه این وسط استثنائاتی هم وجود دارد. اگر حس می کنید نه برونگرا هستید نه درونگرا، اصلا نگران نباشید. این اتفاق کاملا طبیعی است.

2- تیپ های حسی (Sensing) و شهودی (Intuition)

حس و شهود دو عملکرد قوه ادراک ما هستند که به ما کمک می کنند اطلاعات جمع آوری شده از محیط اطرافمان را پردازش کنیم. یکی از روشهای جمع آوری اطلاعات پیرامون، حواس پنجگانه ما یعنی بویایی، چشایی، شنوایی، لامسه و بینایی است. در واقع حس ما این وظیفه را به عهده دارد.

اما شهود به معنی شناخت و تشخیص الگوهاست؛ یعنی دیدن ابعاد و جنبه های آشنا و تشخیص معنای عمیق تر آنها و فهمیدن ارتباط چیزهای مختلف با هم. تیپ های شخصیتی شهودی بیشتر اهل تفکر و تامل قبل از تصمیم گیری هستند؛ اما تیپ های شخصیتی حسی به احساسات درونیشان ایمان دارند و دنبال حرف دلشان می روند. 

تیپ های شهودی یا الهامی به جهان از منظر مفاهیم و ایده های ذهنی نگاه می کنند، ولی تیپ های حسی دنیا را از طریق توجه به جزییات و حقایق عینی و ملموس می بینند.

3- تیپ های منطقی (Thinking) و احساسی (Feeling)

حالا که به تیپ های شخصیتی درونگرا، برونگرا، شهودی و حسی نگاهی انداختیم، بیایید ببینیم شخصیت های متفکر یا همان منطقی و احساسی در در نظریه شخصیت یونگ چه خصوصیاتی دارند. شخصیت های متفکر بر اساس عقل و منطق تصمیم گیری می کنند، ولی تصمیم گیریهای شخصیتهای احساسی بر اساس باورها و انگیزه شخصی خودشان است. 

هر دو شخصیت منطقی و احساسی مهم هستند؛ اما چون نحوه تصمیم گیریشان با هم فرق می کند ممکن است در مواجهه با هم به مشکل بخورند و بحث کنند. 

اگر تیپ شخصیتی شما احساسی باشد احتمالا افراد منظقی بنظرتان سرد و بی احساس بیایند و اگر هم شخصیتی متفکر و منطقی دارید به احتمال زیاد معاشرت با تیپ شخصیتی احساسی برایتان آزاردهنده است چون آدمی غیر منطقی که تصمیم گیریهایش عجولانه و شتابزده است به نظر می رسد. 

خیلی مهم است که یادتان باشد هر دوی این تیپ های شخصیتی نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند و جامعه برای حفظ تعادل و هماهنگی اش به انواع تیپ های شخصیتی نیاز دارد.

4- تیپ های قضاوتگر (Judging) و ادراکی (Perceiving)

یادتان باشد که همه افراد فقط به یک تیپ شخصیتی محدود نمی شوند. در واقع اکثر ما ترکیبی از چند تیپ شخصیتی هستیم. شناخت و آشنایی با انواع تیپ های شخصیتی به شما کمک می کند درک بیشتری از خودتان و دیگران داشته باشید.

افرادی که در دسته تیپ شخصیتی قضاوتگر قرار می گیرند کسانی هستند که تمایل زیادی به ساختار و نظم دارند و دلشان می خواهد در یک چارچوب ساختاریافته و مشخص زندگی کنند. افراد ادراکی برعکس تیپ شخصیتی قضاوتگر هستند. این افراد از ساختار خوششان نمی آید، رفتارهای تکانشی بیشتری دارند و دلشان می خواهد با جریان موجود حرکت کنند نه با ساختار از قبل تعیین شده. 

بین دو تیپ شخصیتی مختلف، شخصیت میانگرا (ambivert) وجود دارد که ترکیبی از خصوصیات هر دو تیپ را دارد. 

حالا که با نظریه یونگ و تیپ های شخصیتی آن آشنا شدید احتمالا دلتان می خواهد بدانید تیپ شخصیتی شما کدام است. برای این کار می توانید تست MBTI (مایرز بریگز) را انجام دهید.

 جمع بندی

طبق نظریه شخصیت یونگ، شخصیت افراد به چهار دسته درونگرا یا برونگرا، حسی یا شهودی، منطقی یا احساسی و قضاوتگر یا ادراکی تقسیم می شود. هر کدام از این تیپ های شخصیتی دیدگاه و نگرش متفاوت به جهان پیرامونشان دارند و به روش خاص خودشان اطلاعات را پردازش می کنند.

براساس نظریه شخصیت شناسی یونگ 16 تیپ شخصیتی تعریف شده است. آشنایی با تیپ های شخصیتی 16 گانه mbti و شناخت آنها به شما کمک می کند هم درک بهتری از خودتان پیدا کنید و هم اطرافیانتان را بهتر و بیشتر بشناسید. این کار همچنین به شما کمک می کند تا مهارتهای مقابله ای خودتان برای مواجهه با افراد دشوار را افزایش بدهید و پیچیدگیهای روابط با آدمهای مختلف را بهتر درک کنید.

برای آشنایی بیشتر با نظریه شخصیت کارل گوستاو یونگ و موارد دیگر مانند تیپ شناسی، بعدهای شخصیت و کلیات MBTI پیشنهاد می کنیم در دوره شخصیت شناسی موسسه خرد شرکت کنید و علاوه بر افزایش آگاهی خود، مدرک معتبر از وزارت علوم بگیرید.