6 کلاه تفکر (Six Thinking Hats) اصطلاحی که به احتمال زیاد تا به امروز شنیده اید. تصمیم گیری یک کار ساده و در عین حال بسیار پیچیده است. گاهی اوقات تصمیم گیری بسیار سریع انجام می شود، در حالی که در شرایط دیگر به تفکر عمیق قبل از رسیدن به نتیجه نهایی نیاز است. با کمک تکنیک شش کلاه تفکر می توانید به تصمیم گیری موثر دست یابید و مهارت حل مسئله و تصمیم گیری خود را ارتقا ببخشید. تکنیک 6 کلاه تفکر به عنوان تکنیک خلاقیت شش کلاه تفکر نیز شناخته می شود، از همین جا پیداست که این تکنیک روشی برای افزایش خلاقیت در حل مسائل است. برای اینکه با جزئیات بیشتری بدانید تکنیک شش کلاه تفکر چیست و چگونه کار می کند و همچنین مثالی از روش شش کلاه تفکر برای حل مسائل واقعی را ببینید با ما همراه باشید.
تکنیک 6 کلاه تفکر چیست؟
چه کسی شش کلاه تفکر را ارائه داد؟
دکتر ادوارد دی بونو پیشگام و مخترع تکنیک شش کلاه تفکر است. کتاب او که این روش در آن توضیح داده شده است برای اولین بار در سال 1985 منتشر شد و چندین بار بازبینی شده است. این کتاب با الهام از سردرگمی و اختلاف نظرهایی که هنگام تفکر خلاقانه در گروه رخ می دهد، به نگارش درآمده است.
شش کلاه تفکر یک فرآیند تفکر موازی ساده و موثر است. این تکنیک به افراد اجازه می دهد تا تمرکز و بهره وری خود را افزایش دهند. این کلاه ها بسیار قدرتمند هستند و به محض یادگیری فرد می تواند از آن ها استفاده کند.
شش کلاه تفکر چه نام دارند؟
شش کلاه تفکر را به صورت شش دیدگاه مختلف در نظر بگیرید. هر رنگ کلاه نمایانگر یک نوع دیدگاه است. به کارگیری این روش تفکر شامل استفاده از یک کلاه متفاوت در نقاط مختلف بحث به منظور دستیابی به بهترین تصمیم است. کلاه ها را به عنوان نقاط عطف در نظر بگیرید. در هر مقطع، به یک جنبه از مسئله فکر کنید و نه بیشتر. با انجام این کار، جریان بحث به طور موثر و کارآمد ادامه می یابد.
کلاه سفید: حقایق
تمرکز این کلاه بر حقایق است. داده های در دسترس و تجزیه و تحلیل آن ها در مرکز توجه قرار دارند. ایده این کلاه، اتخاذ یک رویکرد منطقی است.
کلاه زرد: نتایج مثبت
این کلاه بر روشنایی و خوش بینی تمرکز دارد. هنگام استفاده از این کلاه، شرایط مورد بررسی قرار می گیرد تا نتایج مثبت و ارزش های بدست آمده از آن پیش بینی شوند.
کلاه سبز: خلاقیت
کلاه سبز بر اصالت، ازجمله گزینه ها، انتخاب ها و مفاهیم جدید متمرکز است. این فرصتی برای همه افراد است تا دیدگاه ها و ایده های جدید خود را به اشتراک بگذارند.
کلاه سیاه: احتیاط
این کلاه در مورد احتیاط است. کلاه سیاه گاهی اوقات با نام کلاه مدیریت ریسک نیز شناخته می شود و ممکن است قدرتمندترین کلاه باشد. این کلاه چالش هایی را شناسایی می کند که در آن ها ممکن است شرایط طبق انتظار پیش نروند. این ابزاری برای اقدام برای شناسایی ریسک و رفع آن هاست. با این وجود، در صورت استفاده بیش از حد می تواند مشکل ساز باشد.
کلاه آبی: کنترل فرایند
کلاه آبی برای کنترل فرآیند مورد استفاده قرار می گیرد. این کلاه برای هدایت جریان بحث و اطمینان از پیشرفت آن در صورت طولانی شدن گفتگو به کار گرفته می شود.
کلاه قرمز: احساسات
این کلاه در مورد احساسات است. احساسی که به موضوع بحث دارید با استفاده از این کلاه بیان می شود. نحوه واکنش دیگران نیز یک فاکتور تاثیرگذار است. کلاه قرمز اجازه می دهد تا احساسات به بخشی از فرآیند تصمیم گیری منطقی تبدیل شوند.
شش کلاه تفکر: سوالاتی که باید بپرسید
اگرچه آشنایی با شش کلاه تفکر لازم است، اما از آن مهم تر فرد باید بداند که در هر کلاه چه سوالاتی را مطرح کند. در ادامه، به این موضوع می پردازیم.
کلاه سفید:
- چه اطلاعاتی هم اکنون در دسترس است؟
- چه چیزی کم داریم؟
- به چه چیزی نیاز داریم؟
- چگونه اطلاعات لازم یا دور از دسترس را به دست آوریم؟
کلاه زرد:
- بهترین استراتژی برای رسیدگی به این شرایط چیست؟
- چه مزایای بالقوه ای وجود دارد؟
- چگونه آن را عملی کنیم؟
- مزایای ماندگار آن چه هستند؟
کلاه سبز:
- آیا می توانیم به روش دیگری به این موضوع رسیدگی کنیم؟
- چگونه می توانم به صورت منحصر به فرد این موضوع را حل کنم؟
- چگونه می توانیم دیدگاه متفاوتی را بپذیریم؟
کلاه سیاه:
- آیا این کار می کند؟
- چگونه ممکن است موفق نشویم؟
- چگونه می توانیم این کار را از نظر مالی امکان پذیر کنیم؟
کلاه آبی:
- چه مشکلی داریم؟
- می خواهیم به چه نتایجی دست یابیم؟
- راه حل این مشکل چگونه بدست می آید؟
- بهترین مسیر برای اقدام چیست؟
کلاه قرمز:
- چه حسی نسبت به آن دارم؟
- چه تصوری برای دیگران به وجود می آورد؟
- احساس من به آن چیست؟
- آیا اختلافات داخلی وجود دارد؟
مزایای استفاده از تکنیک شش کلاه تفکر
استفاده کارآمد از شش کلاه تفکر منجر به مزایای فراوانی می شود. آن ها رشد سازمان ها را تقویت کرده و این امکان را در اختیار آن ها قرار می دهد تا بهترین روش را برای مقابله انتخاب کنند. استفاده درست از این کلاه ها منجر به موارد زیر می شود:
- داشتن جلسات سازماندهی شده، سازنده و موثر که بسیار متمرکز هستند.
- ایجاد یک محیط با بهره وری بالا برای کل تیم که رفتارهای غیرمولد را به حداقل می رساند.
- محیطی که موجب کمترین تضاد بین افراد می شود زیرا دیدگاه ها و نظرات همه افراد تیم در نظر گرفته می شود.
- تشویق اعضای تیم و کارکنان به پذیرش نوآوری و کاوش ایده های جدید.
- بهبود اثربخشی حل مسئله و کارایی کلی تیم.
- ارزیابی کامل مشکلات.
به طور کلی، شش کلاه تفکر یک تیم را قادر می سازد تا فراتر از حد معمول خود عمل کند، دیدگاه های مختلف را مد نظر قرار دهد و در نهایت به یک تصمیم یا راه حل آگاهانه و خلاقانه دست یابد.
چگونه شش کلاه تفکر با هم کار می کنند؟
درک هر یک از شش کلاه تفکر و نتایجی که به همراه دارند بسیار مهم است. در قسمت های قبل هر یک را به طور کامل توضیح دادیم. اکنون یک سناریوی ایده آل را در نظر می گیریم که در آن هر شش کلاه تفکر با هم کار می کنند.
یک جلسه ایده آل با کلاه آبی آغاز می شود، که گردش کاری جلسه را مشخص کرده و اطمینان حاصل می کند که همه به آن پایبند باشند. بعد از شروع جلسه، به هر کلاه نوبت داده می شود و همه اعضا از نقطه نظر آن کلاه صحبت می کنند. اگر نوبت کلاه سبز است، کلاه آبی اطمینان حاصل می کند که نظراتی از دیدگاه کلاه های دیگر مانند احساسات از کلاه قرمز وارد بحث نشوند.
لازم به ذکر است که تکنیک شش کلاه ابزاری است که برای تجزیه و تحلیل شرایط و دستیابی به یک راه حل آگاهانه و به دور از تعصب به کار برده می شود. به این ترتیب، کلاه ها به هر ترتیبی قابل استفاده هستند. گاهی اوقات، نیازی به استفاده از همه کلاه ها وجود ندارد، بلکه به آنچه تیم می خواهد به آن دست یابد بستگی خواهد داشت.
مثال هایی از شش کلاه تفکر
برای درک کامل این موضوع که کلاه ها ابزار عالی برای یافتن یک راه حل منطقی هستند، بیایید مثالی از شش کلاه تفکر را بررسی کنیم.
مسئله فرضی
تعداد شکایت های مشتریان آنلاین از یک رستوران در حال افزایش است. شکایت مشتریان از طولانی بودن زمان تحویل غذاست.
تیمی متشکل از ده نفر باید راه حلی برای این مشکل پیدا کنند. تا آنجا که به همه در سطح فردی مربوط می شود، آنها هیچ کار اشتباهی انجام نمی دهند.
فرآیند – استفاده از تکنیک شش کلاه تفکر
مدیر رستوران تیم را فرامی خواند تا تکنیک شش کلاه تفکر را اجرا کنند. او این مفهوم را به تیم معرفی می کند و سپس آن ها را به دو گروه پنج نفره تقسیم می کند. او با انتخاب افراد مختلف در گروه تنوع ایجاد می کند تا فرآیندهای فکری مختلف در کنار هم قرار گیرند.
سپس، هر گروه بین 15 الی 20 دقیقه را به هر کلاه تفکر اختصاص می دهد. در هر دور، افراد دیدگاه های خود را مورد بحث قرار می دهند، آن ها را روی تخته می نویسند تا مشکل را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند. مدیر رستوران در هر دور تیم ها را راهنمایی می کند و به سوالات آن ها پاسخ می دهد.
وقتی تمام دورها به پایان رسید و همه اعضای تیم نظرات خود را در گروه به اشتراک گذاشتند، مدیر همه را دور هم جمع می کند. سپس، همه سوالات و پاسخ ها را روی تخته در معرض دید اعضای تیم ها قرار می دهد تا بتوانند دیدگاه ها و نظرات به اشتراک گذاشته شده را ببینند. این کار به اعضای تیم اجازه می دهد مشکل را کاملا درک کنند و راه حل های احتمالی برای آن بیابند.
نتیجه گیری
تکنیک شش کلاه تفکر یک روش عالی برای استفاده از دیدگاه های مختلف و درک تصویر کلی است. بعد از تمام بحث ها، جلسات و تجزیه و تحلیل ها، باید راهی جدید ارائه شود. این روش باید تمام اطلاعات مورد نیاز برای درک موثر و حل مشکل را در اختیار تیم قرار دهد.
مسیر Harappa’s Champion Creativity به شما کمک می کند تا گام های مورد نیاز برای رسیدگی خلاقانه به مشکلات را بردارید. این مسیر به شما اجازه می دهد تا وسیع تر فکر کنید، موانع و چالش ها را بپذیرید، قلمروهای ناشناخته را کاوش کنید و خلاقیت درونی خود را رها سازید زیرا هر روز با شرایط جدیدی مواجه می شوید.
معرفی موسسه خرد؛ برگزار کننده دوره های آموزشی با مدرک وزارت علوم
موسسه آموزش عالی خرد دوره های آموزشی در زمینه های مختلف مانند کامپیوتر، روانشناسی، کسب و کار، مدیریت، بازاریابی و فروش و غیره را در بالاترین سطوح آموزشی برگزار می کند. در پایان کلیه دوره های آموزشی موسسه خرد می توایند مدرک معتبر از وزارت علوم بگیرید. اگر به مباحثی مانند افزایش خلاقیت و آشنایی با تکنیک های حل مسئله مانند 6 کلاه تفکر علاقه دارید پیشنهاد می کنیم در دوره آموزش خلاقیت و ایده پردازی شرکت کنید تا با مباحثی مانند ویژگی انسان های خلاق، تکنیک طوفان فکری و دیگر روش های پرورش خلاقیت آشنا شوید.
برای خرید دوره آموزش خلاقیت و ایده پردازی روی لینک زیر کلیک کنید:
