چرا برخي از مؤسسات، نوسان‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي را به راحتي تحمل نموده و بر آنها غلبه مي‌كنند و در مقابل برخي از سازمان‌ها طعم تلخ شكست را چشيده و از ادامه راه باز مي‌مانند؟ به عقيده بسياري از متخصصان علم مديريت پاسخ بسياري از اين گونه سئوالات را بايد در مفاهيمي به نام استراتژي و مديريت استراتژيك جستجو كرد.
تعریف استراتژی و مدیریت استراتژیک
تاکنون تعاریف بسیاری از استراتژی و مدیریت استراتژیک شده است. در ادامه به بعضی از این تعاریف اشاره می کنیم :
مفهوم لغوی استراتژی: واژه استراتژی از کلمه یونانی(استراتگوس) Strategos گرفته شده است. استراتگوس یا (استراتژ) به معنای لشکر است. استراتگوس به معنی فرماندهی ارتش هم به کار می رفت. بطور مثال، ارتش یونان باستان که از گروههای کوچک سربازانِ متعلق به خاندانهای یونانی تشکیل شده بود، توسط افرادی به نام استراتگوس فرماندهی می شد.
مدیریت استراتژیک تصمیمات و فعالیتهای یکپارچه در جهت توسعه استراتژیهای مؤثر، اجرا و کنترل نتایج آنهاست.
می توان گفت مدیریت استراتژیک فعالیتهای مربوط به بررسی، ارزشیابی و انتخاب استراتژی‌ها، اتخاذ هر گونه تدابیر درون و بیرون سازمانی برای اجرای این استراتژی‌ها و در نهایت کنترل فعالیتهای انجام شده را در برمی‌گیرد.
فرآیندهای مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک به طور کلی از مؤلفه های زیر تشکیل شده است :
تدوین استراتژی
در این مرحله از فرآیند مدیریت استراتژیک نوع فعالیت هایی که شرکت در حال و آینده به آن ها می پردازد تعیین شده، شیوه تخصیص منابع، تصمیم در مورد گسترش یا متنوع سازی یا محدود سازی فعالیت ها، تصمیم در مورد نحوه مواجهه با بازار داخلی و بین المللی، تصمیم در مورد مشارکت یا ادغام در سایر شرکت ها و سایر تصمیمات اثرگذار گرفته می شود.
اجرای استراتژی
در این مرحله تصمیمات اخذ شده در مرحله تدوین استراتژی به اجرا گذاشته می شود. لذا الویت بندی فعالیت ها، تهیه برنامه عملیاتی برای اجرا و تخصیص منابع در این مرحله صورت می پذیرد.
ارزیابی استراتژی
در این مرحله از فرآیند مدیریت استراتژیک، نتایج اجرای تصمیمات استراتژیک بررسی می شوند، تا از میزان اثربخشی تصمیمات اخذ شده اطلاع حاصل شود. در صورتی که نتایج عملکردی حاکی از ناکارآمدی تصمیمات اخذ شده باشد، باید با انجام اقدامات اصلاحی، روند اجرای فعالیت ها را تصحیح نمود.
لزوم وجود مدیریت استراتژیک
با در نظر گرفتن تغييرات محيطي كه در حال حاضر شتاب زيادي به خود گرفته است و پيچيده شدن تصميمات سازماني، لزوم بكارگيري برنامه‌اي جامع براي مواجهه با اينگونه مسائل بيشتر از گذشته ملموس مي‌شود. اين برنامه چيزي جز برنامه استراتژيك نيست. مديريت استراتژيك با تكيه بر ذهنيتي پويا، آينده‌نگر، جامع‌نگر و اقتضايي راه حل بسياري از مسائل سازمانهاي امروزي است. پايه هاي مديريت استراتژيك بر اساس ميزان دركي است كه مديران از شركت‌هاي رقيب، بازارها، قيمت‌ها، عرضه‌كنندگان مواد اوليه، توزيع‌كنندگان، دولت‌ها، بستانكاران، سهامداران و مشترياني كه در سراسر دنيا وجود دارند قرار دارد و اين عوامل تعيين‌كنندگان موفقيت تجاري در دنياي امروز است. پس يكي از مهمترين ابزارهايي كه سازمان‌ها براي حصول موفقيت در آينده مي‌توانند از آن بهره گيرند مديريت استراتژيك خواهد بود. قطعا به کارگیری مدیریت استراتژیک با مزایایی همراه خواهد بود که برخی از آن ها عبارتند از :
مزایای به کارگیری مدیریت استراتژیک در سازمان ها
یکی از مزیت های اصلی مدیریت استراتژیک این است که به سازمان کمک می کند از مجرای استفاده نمودن از روش منظم تر، معقولتر و منطقی تر راهها یا گزینه های استراتژیک را انتخاب نماید و بدین گونه استراتژیهای بهتری را تدوین نماید. تردیدی نیست که این یکی از منافع اصلی مدیریت استراتژیک است ولی نتیجه تحقیقات کنونی نشان می دهد که این فرایند می تواند در مدیریت استراتژیک نقش مهمتری ایفا کنند. مدیران و کارکنان از طریق درگیرشدن در این فرایند خود را متعهد به حمایت از سازمان می نمایند. یکی دیگر از مهمترین منافع مدیریت استراتژیک این است که موجب تفاهم و تعهد هر چه بیشتر مدیران و کارکنان می شود. یکی از منافع بزرگ مدیریت استراتژیک این است که موجب فرصتی می شود تا به کارکنان تفویض اختیار شود. تفویض اختیار عملی است که به وسیله آن کارکنان تشویق و ترغیب میشوند در فرایندهای تصمیم گیری مشارکت کنند، خلاقیت، نوآوری و خیال پردازی را تمرین نمایند و بدین گونه اثر بخشی آنها افزایش خواهد یافت.
ارتباط بین سیستم مدیریت ارتباط با مشتری و مدیریت استراتژیک
آرمان هر شرکت تولیدی یا خدماتی از بکارگیری سیستم مدیریت ارتباط با مشتری، اعمال نیازمندی ها و خواسته های مشتریان بر تولیدات یا خدمات، طبق یک برنامه مدون می باشد. ابزار برنامه ریزی در طول مدت زمان (کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت) برنامه ریزی استراتژیک می باشد. یعنی تلاشی برای ارائه یک طرح منطقی از فعالیتهای اجرایی، که سازمان را در راستای رسیدن به نیازمندیهای مشتریان و رسیدن به وضع مطلوب هدایت می کند. یکی از کاربردهای برنامه ریزی استراتژیک این است که می تواند با بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، و استخراج ماتریس های استراتژیک در سیستمهای اطلاعاتی مشتریان، راهبردهایی به سمت اهداف عالی شرکت با رویکردی سیستماتیک ارایه نماید.
از آنجایی که در هر سازمان، حفظ مشتریان موجود و فرآهم کردن رضایت آنها، یکی از اهداف مهم محسوب می شود. و رویکرد مدیریت ارتباط با مشتری نیز بدین منظور توسعه پیدا کرده است سازمان ها درصدد آن هستند تا با توجه به نیازمندیهای یک سازمان و بررسی فرآیندهای آن، سیستم مدیریت ارتباط با مشتری را به کار بگیرند، و طبق یک برنامه ریزی استراتژیک برای آن شرکت، راهبردهایی را به منظور بهبود عملکرد و برآوردن هرچه بیشتر خواسته های مشتریان آنها ارائه دهند.
با توجه به رشد روزافزون علم و مزیت های به کارگیری مدیریت استراتژیک در سازمان ها، مرکز آموزش مجازی خرد اقدام به ارائه دوره مدیریت استراتژیک نموده است.
