یکی از اصلی ترین کارها برای واردات و صادرات، ترخیص کالا می باشد. ترخیص کالا به فرآیند قانونی برای خارج کردن کالاها از گمرک پس از واردات به کشور یا صادرات از آن اشاره دارد. انجام تمامی امور گمرکی، پرداخت عوارض و مالیات های مربوطه و رعایت مقررات و استانداردهای تعیین شده بعضی از مراحل کلی در ترخیص کالا هستند. در این مقاله قصد داریم تمامی مطالب و نکات مهم در رابطه با مراحل اصلی ترخیص کالا از گمرک را در اختیار شما قرار دهیم.
همه چیز درباره ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا چیست؟
ترخیص کالا به فرایند قانونی اجازه دادن به کالاهای وارداتی یا صادراتی برای ورود یا خروج از یک کشور پس از انجام تمامی امور مربوط به گمرک گفته می شود. این عملیات اطمینان حاصل می کند که کالاها با قوانین و مقررات تجاری، بهداشتی، ایمنی و استانداردهای زیست محیطی کشور مطابقت دارند. ترخیص کالا همچنین شامل ارزیابی و پرداخت تعرفه های گمرکی و مالیات های وارداتی است که به تامین درآمد دولت ها و حمایت از صنایع داخلی کمک می کند.
فرایند ترخیص کالا نقش کلیدی در تسهیل تجارت بین المللی داشته و به حفظ استانداردهای کیفیت کالاهای مبادله شده کمک می کند. در نهایت، ترخیص کالا از گمرک به حفظ امنیت مرزها کمک کرده و با اطمینان از اینکه کالاهای ورودی و خروجی از کشور مطابق با قوانین و مقررات ملی و بین المللی هستند، واردات و صادرات انجام می شود.
برای آشنایی با مراحل ترخیص کالا به صورت حرفه ای پیشنهاد می کنیم در دوره مدیریت گمرک و ترخیص کالا موسسه آموزش عالی آزاد خرد شرکت کنید:
مراحل ترخیص کالا از گمرک همراه با توضیح
از آنجایی که امور اداری در کشور معمولا مراحل مشخصی دارند، مراحل ترخیص کالا از گمرک نیز به طور مفصل به شرح زیر است :
درخواست کالا و قبض انبار گمرکی
درخواست کالا از گمرک فرایندی است که طی آن وارد کننده، صادر کننده یا نماینده قانونی آنان، پس از انجام تشریفات لازم برای ترخیص کالای خود از گمرک، اقدام می کنند. همچنین درخواست قبض انبار گمرکی اقدامی است برای دریافت سندی رسمی که تأیید می کند کالا در انبار گمرکی ذخیره شده و آماده فرآیند ترخیص است.
دریافت پرو و پکینگ لیست کالا
در گمرک “پروفرما اینویس” که به پرو نیز شناخته می شود، یک نوع فاکتور اولیه است که افراد قبل از ارسال کالا می دهند و نشان دهنده قیمت و جزئیات کالا است. همچنین “پکینگ لیست” فهرستی است از همه چیزهایی که در بسته‌ها هست. تعداد و وزن کالاها دو نمونه از اطلاعات موجود در پکینگ لیست هستند. این اسناد به گمرک کمک می کنند تا بداند دقیقاً چه چیزی وارد یا خارج می شود.
بیمه کردن اجناس
بیمه کردن اجناس در گمرک به معنای خرید بیمه برای محافظت از کالاها در برابر خطرات مرتبط با حمل و نقل بین المللی مانند آسیب، دزدی، یا از دست دادن کالا است. این کار اطمینان می دهد که در صورت بروز مشکل، ارزش مالی کالاها جبران می شود. بیمه نقش مهمی در کاهش ریسک مالی برای وارد کنندگان و صادر کنندگان به ویژه در مسیرهای حمل و نقل طولانی و پیچیده دارد.
هماهنگی با گمرک برای بازرسی کالا
هماهنگی با گمرک برای بازرسی کالا فرآیندی است که طی آن وارد کننده، صادر کننده یا نماینده شان ترتیبی می دهند تا مقامات گمرکی کالاهای وارداتی را بررسی کنند. این کار شامل تعیین زمان و مکان برای بازرسی، ارائه‌ی اسناد لازم و اطلاعات کالا به گمرک است. هدف از این بازرسی اطمینان از انطباق کالاها با قوانین و مقررات ملی است.
تنظیم پرونده برای حواله های بانکی
تنظیم پرونده برای حواله های بانکی در گمرک ایران شامل جمع آوری و ارائه ی تمام اسناد و مدارک مالی لازم به گمرک و بانک است که نشان دهنده ی انتقال وجوه برای پرداخت حقوق و عوارض گمرکی کالاها است. این فرآیند اطمینان می دهد که تمام تراکنش های مالی مرتبط با واردات و صادرات کالا به صورت قانونی و مطابق با مقررات گمرکی و بانکی کشور انجام شده است.
ایجاد ارتباط با شرکت حمل و نقل بین المللی
ایجاد ارتباط با شرکت حمل و نقل بین المللی در گمرک اقدامی است که توسط وارد کنندگان یا صادر کنندگان برای هماهنگی و برنامه ریزی انتقال کالا های خود از یک کشور به کشور دیگر انجام می شود. این فرآیند شامل انتخاب یک شرکت حمل و نقل معتبر، مذاکره برای بهترین نرخ ها و شرایط و تضمین اینکه کالاها به موقع و با رعایت تمامی قوانین و مقررات گمرکی حمل شوند، می باشد. این هماهنگی برای اطمینان از روان بودن فرآیند واردات و صادرات و جلوگیری از تأخیرهای احتمالی ضروری است.
گرفتن اسناد برای حمل از شرکت مربوطه
برای حمل کالا از خارج به ایران یا بالعکس، باید از شرکت حمل و نقل، اسنادی مثل بارنامه و فاکتور حمل گرفت. این اسناد به گمرک نشان می‌دهند که کالا چیست، از کجا می آید و بیمه است یا خیر. این کار برای این است که بتوان کالا را به راحتی و قانونی وارد کرد. در گمرک ایران، گرفتن اسناد برای حمل از شرکت حمل و نقل شامل درخواست و دریافت مدارک مربوط به جزئیات حمل کالا، از جمله بارنامه، فاکتور حمل و اسناد بیمه است.
تشکیل پرونده گمرکی
تشکیل پرونده گمرکی در گمرک ایران فرایندی است که در آن وارد کننده یا صادرکننده با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز مانند فاکتور تجاری، بارنامه و اسناد بیمه، پرونده‌ای را برای کالاهای وارداتی خود باز می کند. این کار به گمرک کمک می کند تا اطلاعات دقیقی از کالا، مشخصات وارد کننده و جزئیات حمل را بررسی و فرآیند ترخیص کالا را آغاز کند. این پرونده برای پیگیری قانونی و مالیاتی کالاها در طول فرآیند گمرکی استفاده می شود.
تهیه پیش نویس دور اظهاری اولیه
تنظیم پیش نویس دور اظهاری فرآیندی است که در آن اطلاعات ابتدایی و مهم درباره کالاهایی که قرار است وارد یا صادر شوند، قبل از رسیدن آن ها به گمرک یا هنگام خروج، به صورت الکترونیکی به گمرک اعلام می شود. این اطلاعات شامل مشخصات کامل کالا، ارزش، مقدار، نام وارد کننده یا صادر کننده و سایر جزئیات ضروری است که برای ارزیابی اولیه و تسریع در فرآیند بررسی و ترخیص کالا در نظر گرفته می شود.
بررسی کالا توسط کارشناس فنی گمرک دور اظهاری و تایید او
بعد از اینکه مراحل بالا سپری شد و به این دلیل که درخواست بررسی کالا انجام شده است، کارشناسان فنی گمرک اقدام به بررسی کالا می کنند. کالاهای وارداتی یا صادراتی توسط این کارشناس فنی برای بررسی و ارزیابی مشخصه ها، کیفیت دیگر ویژگی های مربوطه مورد ارزیابی قرار می گیرند. این بررسی معمولاً به منظور تأیید صحت اظهاراتی که در اظهارنامه های گمرکی ارائه شده اند، انجام می شود.
ارزیابی، محاسبه و پرداخت عوارض گمرکی
مرحله بعدی که به عنوان مرحله ای مهم از مراحل ترخیص کالا شناخته می شود، ارزیابی، محاسبه و پرداخت عوارض گمرکی است. با توجه به نوع کالا و مبدا و مقصد آن این عوارض می تواند متفاوت باشد و به همین منظور این مبلغ توسط گمرک تعیین می شود. عوامل متفاوت دیگری بر این عوارض و هزینه های گمرکی تاثیر گذار می باشند.
اخذ مجوز ترخیص از گمرک
به عنوان مراحل انتهایی در ترخیص کالا، لازم است بعد از اینکه تمام مراحل بالا را طی نمودید، مجوز ترخیص کالا از گمرک را دریافت نمایید. این مجوز به شما اجازه این را می دهد که کالای مورد نظر خود را به کشور وارد نموده یا به کشور مورنظرخود صادر نمایید. این مرحله نیز مرحله مهمی است و اگر انجام نشود به مشکل بر می خورید.
خروج کالا از منطقه گمرکی
بعد از اینکه کلیه مراحل ترخیص کالا از گمرک را طی نمودید، لازم است کالا را ترخیص نمایید. اگر کلیه مراحل به درستی انجام شده باشند، این مرحله نیاز به زمان زیادی ندارد. در این مرحله، کالاها که قبلاً در منطقه گمرکی وارد شده اند و تمامی امور گمرکی مرتبط با آنها انجام شده است، اجازه خروج از این منطقه را می گیرند.
اگر با اصطلاحات بالا آشنایی ندارید پیشنهاد می کنیم مقاله اصطلاحات گمرکی و بازرگانی را مطالعه نمایید.
چارت مراحل ترخیص کالا از گمرک
مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک
برای ترخیص کالا از گمرک، مجموعه ای از مدارک مورد نیاز است که به طور کلی شامل موارد زیر می شود. توجه داشته باشید که بسته به نوع کالا و شرایط خاص، ممکن است مدارک اضافی نیز نیاز باشد :
- بارنامه
- صورتحساب تجاری
- لیست بسته بندی
- گواهی مبدأ
- قبض انبار یا قبض گمرکی
- لیست عدل بندی
- مجوزهای ورود
- پروفرما
- برگه های ترخیصیه
- کارت بازرگانی
- سیاهه خرید
- وکالتنامه رسمی
- ثبت سفارش
- بیمه نامه
- پروانه صادراتی
- نامه برات
برای ترخیص کالاهای وارداتی چه مجوزهایی مورد نیاز است
برای ترخیص کالاهای وارداتی در ایران، ممکن است نیاز به چندین نوع مجوز از سازمان ها و نهادهای دولتی مختلف باشد. این مجوزها بسته به نوع کالا، کاربرد آن و نیازمندی های خاص قانونی تعیین می شوند. در ادامه برخی از مجوزهای رایجی که معمولاً برای ترخیص کالاهای وارداتی در ایران نیاز است را معرفی می نماییم.
| مجوز واردات از وزارت صنعت، معدن و تجارت | گواهی استاندارد ملی ایران |
| مجوزهای بهداشتی | مجوز وزارت جهاد کشاورزی |
| مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست | مجوز از سازمان انرژی اتمی |
| مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی | مجوز وزارت دفاع |
| مجوز وزارت راه و شهرسازی | مجوز قرنطینه گیاهی |
| مجوز سازمان غذا و دارو | مجوز ترخیص ارز از بانک مرکزی |
| مجوز ثبت سفارش بازرگانی | مجوز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (برای کالاهای کودکان) |
هزینه ترخیص کالا از گمرک چقدر است به چه عواملی بستگی دارد
هزینه ترخیص کالا از گمرک متفاوت است و بسته به عوامل مختلفی تعیین می شود. از این رو نمی توان هزینه مشخصی برای ترخیص کالا از گمرک در نظر گرفت. این عوامل شامل ارزش کالا، نوع کالا، تعرفه های گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، هزینه های بازرسی و موارد دیگر است. در ادامه، برخی از این هزینه ها و عوارض را توضیح می دهیم :
- تعرفه های گمرکی : تعرفه ها بر اساس طبقه بندی کالا و نرخ های مقرر در جداول تعرفه های گمرکی تعیین می شوند. این تعرفه ها می توانند به صورت درصدی از ارزش کالا باشند. برای اطلاع از تعرفه گمرکی لازم است از کارشناسان مطلع کمک بگیرید.
- مالیات بر ارزش افزوده : مالیات بر ارزش افزوده نیز بر اساس ارزش کالا و هزینه های جانبی محاسبه و اخذ می شود. نرخ استاندارد در ایران ممکن است تغییر کند، اما معمولاً حدود ۹% است. این مالیات بر ارزش افزوده نیز بر تعرفه های گمرکی اضافه می شود.
- هزینه های بازرسی : بسته به نوع کالا، ممکن است نیاز به بازرسی های فنی، بهداشتی یا استاندارد باشد که این بازرسی ها نیز هزینه های خود را دارند. این هزینه نیز بر هزینه های بالا اضافه می شود و از این رو هزینه ترخیص کالا متفاوت است.
- انبارداری : برای اینکه کالای شما صادر شده یا وارد شود، لازم است مدتی را در انبار بماند تا مراحل ترخیص کالا به درستی انجام شود. برای اینکه کالا در انبار بماند هزینه ای از وارد کننده یا صادرکننده دریافت می شود که به این ترتیب این مبلغ نیز جزئی از مبلغ ترخیص کالا می باشد.
- هزینه اخذ مجوز ها : همچنین برای واردات و صادرات لازم است برخی مجوز ها را دریافت نمایید که هرکدام هزینه جداگانه ای دارند و این هزینه نیز به هزینه های قبل اضافه خواهد شد.
- هزینه بیمه نامه : بیمه نامه یکی از مدارک لازم برای ترخیص کالا می باشد. برای داشتن این بیمه نامه لازم است هزینه ای را پرداخت نمایید. هزینه بیمه نامه متفاوت می باشد و به نوع کالا، نوع بیمه و … بستگی دارد.
- هزینه تخلیه : برای تخلیه بار هزینه ای با عنوان هزینه تخلیه از وارد کننده یا صادر کننده دریافت می شود. این هزینه متغیر می باشد و هر مقداری که باشد به هزینه های بالا که مربوط به ترخیص کالا می باشد، اضافه خواهد شد.
- هزینه ورودی و خروجی : هزینه ورودی و خروجی در گمرک دریافت می شود و با توجه به کالا متفاوت تعییین می شود و به صورت درصدی قابل محاسبه است. شما ممکن است کالای خاصی را به کشور وارد کرده یا از آن خارج کنید که هزینه ورودی کمی داشته باشد یا برعکس هزینه ورودی زیاد شود. در هر صورت هزینه هر چقدر که باشد، یکی از عوامل تاثیر گذار بر هزینه ترخیص کالا می باشد.
- عوارض دیگر : ممکن است هزینه های دیگری نیز بر اساس قوانین و مقررات خاص برای برخی کالاها اعمال شود که بر هزینه ترخیص کالا تاثیر می گذارند.
توجه نمایید که هزینه های ترخیص کالا می توانند بسیار متغیر باشند و برای اطلاع از دقیق ترین هزینه ها برای کالای خاص خود، توصیه می شود با یک کارشناس گمرکی مشورت کنید. این امر به شما کمک می کند تا تخمین بهتری از کل هزینه های مورد نیاز برای ترخیص کالای خود داشته باشید. اما به طور کلی هزینه ترخیص کالا مجموعه ای از این هزینه ها می باشد.
ترخیص کالا مشروط چیست؟
ترخیص کالا به صورت مشروط به فرآیندی اطلاق می شود که در آن کالاهای وارداتی تحت شرایط خاصی از گمرک آزاد می شوند اما نیاز به انجام تعهدات یا ارائه مستندات اضافی در آینده دارند. این نوع ترخیص کالا اغلب زمانی اتفاق می افتد که تمامی مدارک یا مجوزهای لازم برای ترخیص نهایی کالا در زمان ورود آنها به کشور موجود نباشد یا نیاز به بررسی های بیشتر باشد.
در چنین مواردی، گمرک ممکن است اجازه دهد که کالا با شرایط مشروط و با تعهداتی مانند ارائه مدارک مورد نیاز در آینده یا پایبندی به انجام بازرسی های بعدی، ترخیص شود. این امر به وارد کنندگان اجازه می دهد که کالای خود را تا حدودی سریع تر دریافت کنند، ضمن اینکه فرصتی برای تکمیل فرآیند های قانونی یا رفع کمبود های موجود فراهم می آورد. ترخیص مشروط می تواند شامل انواع مختلفی از شرایط مانند ضمانت نقدی یا بانکی، محدودیت زمانی یا شرایط خاص باشد.
سوالات متداول برای ترخیص کالا
ترخیص کالا بدون داشتن کد ساتا معمولاً امکان‌پذیر نیست. وجود این کد از الزامات اصلی برای انجام فرآیند ترخیص کالا است و به گمرک اجازه می دهد تا از اطلاعات دقیق و به روز برای هر محموله کالا برخوردار باشد.
ترخیص کالا با شرایط خاصی بدون کارت بازرگانی امکان پذیر است و شما می توانید در صورت عدم دسترسی به کارت بازرگانی و در حالی که این شرایط را دارا باشید، ترخیص کالا خود را انجام دهید. واردات کالا به صورت موقت، واردات کالا برای مصارف شخصی و … شرایطی برای ترخیص کالا بدون کارت گارانتی می باشند.
