به عنوان یک معلم یا پدر و یا مادر یک دانش آموز حتما با مشکل عدم تمرکز کودکان در مدرسه و کلاس درس مواجه شده اید و می خواهید اطلاعاتی در مورد علت عدم تمرکز کودکان در کلاس درس و راهکارهایی برای رفع آن ها داشته باشید. در این مقاله شایعترین علل نداشتن تمرکز کودکان در کلاس درس بررسی شده اند و در پایان مقاله روش هایی برای رفع مشکل عدم تمرکز کودکان در کلاس درس ارائه شده است.
مهمترین علل عدم تمرکز دانش آموزان
اگر متوجه شده اید کودکتان در کلاس درس تمرکز ندارد ما اینجا شما را با 10 دلیل این مسئله آشنا می کنیم.
1- عادت نداشتن به محیط
دلیل اینکه خیلی از بچه های کوچک نمی توانند در کلاس درس تمرکز کنند این است که وارد محیط جدیدی شده اند. این اتفاق برای بچه های بزرگتر هم می تواند به خاطر دلایلی مثل عوض کردن مدرسه یا دور بودن از کلاسها به خاطر تعطیلات تابستانی رخ بدهد.
2- نفهمیدن مطالب
گاهی اوقات مشکل کودک عدم تمرکز نیست، بلکه در واقع عدم فهمیدن مطالبیست که معلم می گوید. این عدم درک مانع از توجه کودک به مباحث کلاس و در نتیجه عقب ماندن او از درس می شود.
3- چالش برانگیز نبودن درسها
گاهی اوقات چیزی که در کلاس آموزش داده می شود برای بعضی از بچه ها به اندازه کافی چالش برانگیز نیست و همین مسئله باعث می شود کودک علاقه خودش را نسبت به مطالب درسی از دست بدهد و دیگر توجه و تمرکزی در کلاس نداشته باشد.
4- حواس پرتی توسط عوامل خارجی
عوامل مختلفی از پچ پچ های همکلاسیهای پر حرف گرفته تا به هم ریختگی و آشفتگیهای موجود در کلاس درس می توانند حواس دانش آموزان را پرت کنند. معطوف کردن توجه به معلم برای بعضی از بچه ها با وجود این عوامل پرت کننده حواس سختتر از بقیه است و در نتیجه تمرکز و توجه خودشان را از دست می دهند.
5- بی انگیزگی
گاهی اوقات مشکل تمرکز و توجه کودک شما در کلاس درس از انگیزه نداشتن او سرچشمه می گیرد. این نبود انگیزه باعث ایجاد مشکلات متعددی از جمله بی علاقگی و توجه نشان ندادن به مطالب آموزشی کلاس می شود. پیشنهاد می کنیم مقاله علل بی انگیزگی تحصیلی دانش آموزان را بخوانید.
6- سبک یادگیری متفاوت
هر دانش آموزی سبک یادگیری مخصوص خودش را دارد. بعضی از کودکان با دیدن، برخیها با شنیدن و بعضی دیگرشان با انجام کار عملی مفاهیم مختلف را یاد می گیرند. اگر معلم فرزند شما روی به کارگیری یک سبک خاص تاکید داشته باشد که با سبک یادگیری کودکتان مطابقتی ندارد، فرزندتان تمرکز و توجهش را در کلاس درس از دست می دهد.
7- نداشتن تغذیه یا خواب مناسب
کودکان باید هر شب بین 8 تا 10 ساعت بخوابند، در غیر این صورت سر کلاس درس انرژی لازم برای فهم مطالب را نخواهند داشت. یکی دیگر از دلایل اصلی عدم تمرکز در کلاس درس نخوردن صبحانه است. وقتی کودک شما گرسنه به مدرسه می رود نمی تواند توجه و تمرکزش را روی صحبتهای معلم بگذارد.
8- بی نظمی و شلختگی
یکی دیگر از مواردی که باعث حواس پرتی دانش آموزان سر کلاس می شود بهم ریختگی و بی نظمی وسایلشان است. این اتفاق باعث می شود کودک شما به جای اینکه شش دانگ حواسش را به چیزی که معلم آموزش می دهد معطوف کند، وقتش را صرف جستجو برای پیدا کردن وسایل و لوازم مورد نیازش برای یادگیری کند.
9- اضطراب مدرسه
اضطراب مدرسه یا نگرانی درباره نمرات یکی دیگر از مسائلی است که تمرکز و توجه کودکان سر کلاس درس را بر هم می زند. دانش آموزانی که فکرشان مشغول است یا استرس دارند خیلی راحت حواسشان پرت می شود و همین مسئله باعث عقب ماندن از کلاس، کم شدن نمرات و کاهش اعتماد به نفسشان می شود.
10- مشکلات یادگیری
اگر کودکتان به مشکلات درسی شدیدی مثل اختلالات مداوم، نمرات پایین، حواس پرتیهای همیشگی و مواردی از این قبیل دچار شده و دلیلش هم جزو موارد گفته شده در این لیست نیست، حتما باید به مشاور مراجعه کنید تا از نظر وجود مشکلات یادگیری بررسی شود.
11. مشکلات شخصی موجود در خانه
محیط آرام و بدون تنش خانواده یکی از نیازهای اولیه کودکان است تا بتوانند با ذهنی آسوده مطالب را یاد بگیرند. وجود هر گونه مشکل، جر و بحث و دعوا بین والدین در محیط خانه می تواند به راحتی تمرکز کودکان را به هم زده و تا مدت ها ذهن آن ها را مشغول نگه دارد.
بیشتر بخوانید: تاثیر مشکلات خانواده بر روی افت تحصیلی دانش آموزان
12. استفاده زیاد از تکنولوژی
در مقاله آسیب های اجتماعی دانش آموزان در فضای مجازی گفتیم که یکی از اثرات مخرب فضای مجازی برای دانش آموزان کاهش تمرکز است که منجر به بی انگیزگی تحصیلی می شود. با توجه به دسترسی ساده کودکان به گوشی و فضای مجازی امروزه کمتر کودکی است که از این فضا دور باشد. علاه بر این بازی های کامپیوتری نیز می توانند ذهن کودکان را مشغول کرده و بر میزان تمرکز آن ها تاثیر بگذارد.
نشانه های عدم تمرکز کودکان در کلاس درس
از کجا بفهمیم کودکان در کلاس درس تمرکز ندارند؟ اگر متوجه یکی از نشانه های زیر در دانش آموزان شدید می توانید بفهمید که آن ها با مشکل عدم تمرکز دست و پنجه نرم می کنند.
- یادگیری ضعیف
- حواس او به سادگی پرت می شود
- کاهش نمرات به طور ناگهانی
- اهمال کاری دانش آموزان و به تعویق انداختن تکالیف
- زود خسته شدن
- بی قراری در کلاس
- بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کلاس درس
- فرو رفتن در فکر و رویا
- زمان زیادی را برای انجام کارها صرف می کند
- به نقطه نامعلومی خیره می شود
روشهای عملی و موثر برای حل مشکل عدم تمرکز کودکان
1- عوامل پرت کننده حواس کودک را از محیط دور کنید
تصور کنید قرار باشد در یک اتاق شلوغ و پر سر و صدا کتاب بخوانید. این کار واقعا سخت است، نه؟ بچه ها هم درست مثل شما برای تمرکز کردن به محیطی آرام و مرتب نیاز دارند. توصیه می کنیم مکان مطالعه کودکتان را تا حد ممکن آرام نگه دارید و هر نوع وسیله یا عاملی که باعث حواس پرتی او می شود را حذف کنید. وسایل سرگرمی و اسباب بازیهایش را از اتاق مطالعه بیرون ببرید و موقع درس خواندنش سر و صدا نکنید. همه اینها دست به دست هم می دهند تا تمرکز و توجه کودک روی درس خواندن بیشتر شود.
2- اهداف واقع بینانه ای تعیین کنید
اگر هدف کودک شما خیلی بلند پروازانه باشد، وقتی به آن نرسد غمگین و ناامید می شود. بنابراین شما باید به او کمک کنید تا اهداف کوچک و دست یافتنی برای خودش تعیین کند. از طرف دیگر، پیشرفت های تحصیلی کودکتان را جشن بگیرید تا اعتماد به نفسش بالا برود. اگر فرزندتان پروژه ای در سر دارد، کمکش کنید تا یک بازه زمانی مناسب با نقاط عطف قابل مدیریت برای خودش تنظیم کند. این کار باعث می شود فرزندتان با انگیزه بماند و اهمال کاری نکند.
3- او را تشویق کنید که در فواصل منظم استراحت کند
درست مثل عضلات که بعد از ورزش کردن به استراحت نیاز دارند، مغز هم برای تمرکز به استراحت کافی احتیاج دارد. به کودکتان توصیه کنید در طول جلسات درس خواندنش استراحت های کوتاهی هم داشته باشد. این استراحت های کوتاه از خستگی ذهن جلوگیری می کنند و تمرکز کلی را بالا می برند. از او بخواهید یکی از تکنیک های مدیریت زمان مانند “تکنیک پومودورو” (Pomodoro Technique) را به کار بگیرد، یعنی 25 دقیقه درس بخواند و بعد 5 دقیقه استراحت کند.
4- سبک زندگی سالمی داشته باشید
ورزش کردن و داشتن رژیم غذایی متعادل تاثیر زیادی روی افزایش توجه و تمرکز دارد. به تغذیه کودکتان توجه داشته باشید و غذاهای مقوی مثل میوه جات، سبزیجات و ماهیهای سرشار از امگا 3 را در برنامه غذایی اش بگنجانید. از طرف دیگر، او را تشویق کنید و تحرک و فعالیت بدنی داشته باشد. ورزش کردن جریان خون در مغز را افزایش می دهد و باعث تقویت عملکردهای ذهنی می شود.
5- ذهن آگاهی و مدیتیشن را به او آموزش بدهید
تکنیک های ذهن آگاهی استرس را کاهش داده و توجه و تمرکز را بالا می برند. می توانید تمرینات ساده ذهن آگاهی مثل چند دقیقه تمرکز روی نفس کشیدن را به کودکتان یاد بدهید. مدیتیشن هم باعث آرام شدن ذهن می شود، پس به فرزندتان یاد بدهید هر روز چند دقیقه ای مراقبه و مدیتیشن کند. این کار او ذهن او را آرام و هوشیار نگه می دارد.
6- مراقب خواب کودک باشید
کم خوابی به شدت روی تمرکز و توجه اثر منفی می گذارد. پس باید برنامه خواب منظمی برای کودکتان تنظیم کنید و مطمئن شوید که به اندازه کافی و مناسب سنش می خوابد. کودکانی که خواب منظم و کافی دارند هوشیارتر هستند و در طول روز تمرکز بیشتری دارند.
7. روش یادگیری خاص کودک خود را پیدا کنید
یک روش یادگیری جذاب را امتحان کنید، گاهی علت تمرکز نداشتن کودکان در کلاس درس فقط جذاب نبودن روش آموزش است. سعی کنید روش های خلاقانه را امتحان کنید تا روش یادگیری مورد علاقه کودکان را پیدا کنید.
8. کارهای بزرگ را به کارهای ساده تقسیم کنید
گاهی علت عدم تمرکز کودکان در کلاس درس این است که مطالب را بیش از حد سخت تصور می کنند و فکر می کنند یادگیری این میزان اطلاعات از عهده آن ها خارج است. از مطالب ساده که برای آن ها به سادگی قابل فهم است شروع کنید و پس از همراه شدن آن ها مطالب سختتر را آموزش دهید.
9. او را تشویق کنید
تشویق کودکان انگیزه مضاعفی به آن ها می دهد تا درس را یاد بگیرند. بعضی وقت ها یک تشویق ساده چنان تاثیری بر دانش آموزان می گذارد که باعث می شود تمام حواس خود را برای دریافت تشویق های بیشتر متمرکز کنند.
10. انرژی کودک را مدیریت کنید
گاهی علت عدم تمرکز کودکان در کلاس درس خستگی است سعی کنید برنامه کودک را به شکلی زمانبندی کنید که در زمان حضور در کلاس درس انرژی بالایی داشته باشند.
جمع بندی
برای تشخیص و رفع مشکل عدم تمرکز کودکان در کلاس درس می توانید از یک مشاور تحصیلی یا روانشناس کودک کمک بگیرید. کمک به کودکان برای حل مشکل عدم تمرکز و توجه به صبر و بردباری نیاز دارد. با ایجاد فضایی آرام و مناسب، تعیین اهداف دست یافتنی، تشویق عادات سالم و آموزش تمرکز حواس به کودک می توانید او کمک کنید تا توجه و تمرکز خودش را بالا ببرد و در مسیر تحصیلی اش موفق عمل کند. یادتان باشد که همین تغییرات کوچک می توانند نتایج چشمگیری به ارمغان بیاورند.
